Cylchgronau Cymru

LLYTHYRAU COLLFARNU IWERDDON. ANNWYL OLYGYDDION, Mae R. S. Thomas yn eich rhifyn cyntaf wedi collfarnu Iwerddon am ei bod yn glaf o dan haint arian a swydd. Beth yw sylfaen collfarn mor ysgubol? Llythyr a dder- byniodd gan UN Gwyddel siomedig. Yn awr, mae eisiau inni yng Nghymru, fel y dywed Mr. Thomas, ddysgu llawer peth; ac un ohonynt ydyw bod yn drylwyr a pharchu'r gwir a pheidio â ffurfio barn heb aros ac ymchwilio. Dywed Mr. Thomas bethau cryfion iaŵn hefyd am Ymneilltuaeth. Dywed i Ym- neilltuaeth achub yr iaith, ond ei bod wedi gwneud drwg mawr oherwydd iddi "ddat- ganoli awdurdod." Nid wyf am drafod yr haeriad cyntaf. Ond pur anodd yw gweld sut y gall Mr. Thomas fod yn onest yn ei awydd dros ryddid i Gymru os yw'n tybio bod unrhyw ddatganoli awdurdod yn beth drwg. Mae datganoli awdurdod yn golygu rhoi i'r bobl y safonau a haeddant ac a ddymunant, a bydd hwn yn ganlyniad anochel ymreolaeth yng Nghymru. Mae gofyn am ryddid i Gymru ac ar yr un pryd gresynu at ddatganoliad awdurdod-mewn unrhyw faes-yn anghyson, a dweud y lleiaf. Coleg y Brifysgol, Caerdydd. GWILYM CADWGAN. Y CARCHARORION RHYFEL. ANNWYL OLYGYDDION "Y FFLAM," Y mae trueni ein carcharoion rhyfel yn pwyso'n drwm ar enaid pobl yr Almaen. Aeth tua dwy flynedd heibio er pan ildiodd ein lluoedd, eto wedi cyhyd o amser y mae miloedd ohonynt na chaniateir iddynt ddychwelyd adref i'w'mamwlad. Y mae eu teuluoedd yn dioddef; mamau'n hiraethu am eu meibion, gwragedd yn ymlafnio mewn caledi, plant yn tyfu heb adnabod eu tadau. Angen a phrinder tost sydd ar bob llaw. Ni welwyd erioed mo fath y trybini presennol. Hyd yn hyn methodd pob apêl i gael y carcharorion yn rhydd. Gan nad oedd dim yn tycio, gwnaeth yr eglwysi hwythau apêl drostynt; apêl at Dduw ac apêl at Iywod- raethau y Cynghreiriaid. Ddiwedd Medi diwethaf cynhaliodd yr holl Eglwys Efengyl- aidd wythnos weddi ar eu rhan. Hefyd gwnaethant apêl adeg y Gwyliau at Gristnogion led-led y byd i wneud hynny a allent i ddylanwadu ar eu llywodraethau i'w rhyddhau hwy. Mynych y clywir plwyfolion yn gofyn: "A fydd Duw yn ateb ein gweddi? A wna Cristnogion eiriol dros ein carcharorion? A wnânt, fel y dywedodd ein Harglwydd: 'Bûm yng ngharchar, a daethoch ataf. Yr eiddoch yn gywir iawn, 2ob/Ohlendorf überSalzgitter Britische Zone :Y Parch.) ROBERT BÖTCHER. Gweinidog yr Eglwys Efengylaidd.