Cylchgronau Cymru

Mae sôn mewn ysgrif arall am ferched o'r Eglwysi sy'n cynorthwyo'n wirfoddol. Byddant yn helpu wrth orsaf rheilffordd Hanover ac yn cyfeirio dynion sydd heb gartref i'r Neuadd a drefnir gan y Gen- hadaeth Gartref. Dyma eiriau nodwedd- iadol gan un o'r merched hyn: "Mae'n eglur y dyîai dyn heddiw gario hanner torth o fara bob amser yn ei fag; gallwn gwrdd â rhywun o hyd sydd mewn gwir angen." I derfynu 'rwyf am sôn am un cyfeir- iad rhyfedd o ddiddordeb i Gymru. Ym mhapur wythnosol Prifysgol Göttingen mae crybwyll am Gymru. Dywedir mai camp anodd oedd i Loegr gorffori Iwer- ddon a Sgotland. "Ond ymddangosodd Cymru, ar y llaw arall," meddir, "yn ychwanegiad hapus, er bod rhai gwlad- garwyr Cymreig yn tybio mai yn ddi- weddar yn unig y tynnwyd allan y ddraenen olaf o'u hymgorfforiad yn y Deyrnas Brydeinig. Digwyddodd hynny pan basiodd y Llywodraeth Lafur bresen- nol y gallai plant Cymru ddysgu Cymraeg o flaen y Saesneg." Tybed a fyddai pawb yn barod i gyt- uno mai hon oedd y ddraenen olaf ? LLAIS YR ADERYN Gan A. K. TOLSTOI (1817-95) Diferai y dafnau trwy'r.deilios Yn ddistaw pan beidiodd y glaw; Mi glywn y gog yn y pellter A sibrwd y brigau gerllaw. Ac megis â deigr yn ei llygad, Symudai y lloer ar ei hynt; Myfyriwn yng nghysgod masamen Yn drist am yr hen ddyddiau gynt: "Ai tybed bod f'enaid yn lanach Pan oeddwn heb bryder a chur? Ni choeliwn fod dynion yn aflan, Ni wnawn ond y peth a oedd bur." "Ond weithian mi wn beth yw ystyr Aflendid a dichell a thwyll, A'r llu o feddyliau disgleirwych A ddilewyd gan brofiad a phwyll." Fel hyn am fy mebyd myf}TÌwn A'r blynyddoedd pan oeddwn yn well; Uwch fy mhen yn y goeden fe bynciai Yr eos ei chân yn ei chell. 'R oedd tynerwch a nwyd yn ei nodau Fel pe mynnai hi ddweud wrthyf i: "Cymer gysur, na phoena heb achos, Daw dyddiau diddanus i ti." Cyf. T. Hudson-Williams o'r Rwseg (18.8.47)