Cylchgronau Cymru

MESUR COSTAU BYW GAN E. CADVAN JONES "DU costau byw yn broblem fawr i'r werin ar hyd yr oesau, ond yn gymharol ddiweddar y dechreuwyd ei thrin o safbwynt gwyddonol. Erbyn hyn ceir trafod brwd arni o ddau gyfeiriad tra bo gwraig y ty'n trin gyda'i chymdoges y drafferth o gadw'r ddau ben llinyn ynghyd, ac yn rhempio'r codiad parhaus ym mhris y glo a'r cig a'r te, etc., y mae ei gŵr yng Nghyfrinfa'r Undeb Llafur gyda'i gymydog yn disgwyl y newyddion diweddaraf am Index Prisoedd y Weinyddiaeth Lafur. Ffigur swyddogol yw hwn a ddengys o fis i fis fel y mae costau byw yn codi neu'n gostwng. Mewn rhai diwydiannau, ceir cytundeb fod y cyflog i godi ohono'i hun, neu ostwng, yn ôl yr index mewn diwydiannau eraill, dadleuir yn frwd ynghylch y manteision neu'r anfanteision o gael cytundeb o'r fath. Nid yw'r index ei hun chwaith uwchlaw beirniadaeth, er iddo fod yn ffigur swyddogol ac yn ffrwyth ym- chwil wyddonol i broblem costau byw. Un o egwyddorion sylfaenol gwyddoniaeth ydyw mesur, ac i'r graddau y gellir mesur yn effeithiol wrth drafod unrhyw fater, i'r graddau hynny yn unig y gellir galw'r ymdriniaeth yn wir wyddonol. Y mae tair mantais o fesur 1. Trwy fesur gwneir gosodiadau pendant, y gellir eu gwireddu'n benodol heb gymryd i ystyriaeth pwy sy'n gwneud y gosodiad. Nid oes a fynno gwyddoniaeth fel y cyfryw â barn bersonol neb pwy bynnag, oher- wydd nid yw opiniwn y gwyddonydd galluocaf-er iddo fod yn wirioneddol fawr a phwysig-yn osodiad gwyddonol. Gellir dadlau ynghylch y safon, neu'r cyfryngau, neu'r method, a ddefnyddir i fesur, ond nid oes le i ddadl ynghylch y mesuriad ei hun. Yr unig beth a ellir ei wneud gyda'r mesuriad ei hun ydyw ei wireddu neu ei wrthod fel un anghywir. 2. Mantais arall o fesur yw mai gosodiad yn nhermau rhif yw pob mesuriad, ac felly sicrheir manylder. Trwy fesur yn unig y dangosir faint yn uwch yw'r Wyddfa na'r un mynydd arall yng Nghymru, ac wedi mesur gwneir yn eglur i'r dim faint yn uwch y mae. 3. 0 bosibl, y fantais fwyaf oll o fesur yw'r cynhorthwy a geir trwy fesuriadau i ddarganfod y berthynas reolaidd a ddig-