Cylchgronau Cymru

AN HISTORICAL ACCOUNT of the INCORPORATED SOCIETY For the Propagation of the Gospel Foreign Parts containing their Foundation, Proceedings, and the Suc- cess of their Missionaries in the British Colonies to the Year 1728 By David Humphreys, D. D. Secretary to the Honourable Society London.. Printed.. Joseph Downing. M.DCC.XXX Ceir ynddo gyfraniad o wybodaeth werthfawr "o lygad y ffynnon" megis, yn cynnwys yn agos i 400 t. Yr oedd yr wybod- aeth a geffid yn y gyfrol hon yn ddieithr hollol i brif haneswyr Cymru, i haneswyr enwadau crefyddol bondigrybwyll, a hyd yn oed i brif haneswyr Eglwys Loegr yng Nghymru. Yr oedd y bobl a oedd ynglyn â'r SPG a'r SPCK cyn eiddgared am efengyleiddio'r taleithiau Prydeinig yn America, ac Ynysoedd India'r Gorllewin, ag yr oeddynt am efengyleiddio Cymru. Prin y cyffyrddodd Shankland â'r Mudiad yn America, er ei fod yn brif awdurdod ein gwlad ar hanes Eglwys y Bedyddwyr a sefydlwyd gan John Myles yn America tua 40 mlynedd cyn hyn. Cymro o waed a aned yn Llundain oedd David Humphreys, a addysgwyd yn Ysgol y Merchants Taylors ac yn Ysbyty Crist, Caergrawnt. Ganed ef yn 1690, a bu farw yn 1740. Cymrawd o'i Goleg; B.A. 1712; M.A. 1715; B.D. 1725; D.D. 1728. Cynorth- wyodd Bentley yng Ngholeg y Drindod, a bu'n Ysgrifennydd i'r SPG o'r flwyddyn 1716 hyd 1740. Cyforiog yw ei gyfrol o hanes y Cymry ynglyn â'r Mudiad yn America o tua 1690 i 1728. Rhoddodd restr hirfaith o enwau esgobion ac offeiriaid a hyrwyddodd y Gymdeithas, ac yn eu plith liaws o Gymry yng Nghymru a Lloegr, gwyr fel Richard