Cylchgronau Cymru

OES ANGEN ANHWYLUSO'R PATHOLEGYDD GYDA'R COLUDDYN CROG? Mr Mel Jones, M.B., Ch.B., L.R.C.P., F.R.C.S., F.R.C.S.Ed., Cofrestrydd Orthopedig, Prifysgol Lerpwl ac Ysbyty Frenhinol Caer Cyflwyniad Llid y coluddyn crog yw'r afiechyd mwyaf cyffredin yn y Gorllewin sydd angen triniaeth llawfeddygol brys, gan effeithio 1.5 ym mhob mil o ddynion a 1.9 o bob mil o ferched, y rhan fwyaf o dan ddeugain oed1. Mae'n arferol i yrru'r coluddyn crog am archwiliad gan y patholegydd, ond mae rhai yn dadlau nad oes angen gwneud hyn2 gan arbed tua £ miliwn y flwyddyn3. Cododd y syniad hwn nyth cacwn yng ngholofn lythyrau y Lancet Craidd y ddadl hon yw cywirdeb diagnosis y llawfeddyg wrth edrych ar y coluddyn crog yn ystod y llawdriniaeth. I ateb y cwestiwn hwn gwnaethpwyd yr astudiaeth ganlynol. Cleifion a'r dull Tra yn Gofrestrydd Cylchdroi mewn llawfeddygaeth gyffredinol yn Abertawe, edrychais yn ôl ar pob claf oedd wedi ei dderbyn i ysbytai Singleton a Threforys gyda'r diagnosis o lid y coluddyn crog yn 19864. Y cyfanswm oedd 213 o gleifion, 124 yn ddynion a 89 yn ferched, rhwng 4-83 mlwydd, (cymedrig 19.0). Gwnaethpwyd y lawdriniaeth gan 7 o Gofrestryddion Cylchdroi, (nifer 126), 1 Cofrestrydd Canol, (nifer 6), 1 Cofrestrydd Uwch, (nifer 6), a nifer o lawfeddygon dros dro, (nifer 75). Edrychwyd ar ddisgrifiadau'r llawfeddyg o'r coluddyn crog yn ystod y lawdriniaeth a'u rhannu'n bedwar dosbarth: DosbarthO. Holliach Dosbarth 1. Llid mwyn, cynnar neu gymhedrol Dosbarth 2. Llidus Dosbarth 3. Madreddog, tyllog, crawniad neu lwmp. Yna, cymharwyd argraffiadau'r llawfeddygon gydag adroddiad y patholegydd. Canlyniadau Credir fod 173, (81.2%), o'r colyddion crog yn llidus yn nhyb y llawfeddygon ond dim ond 148, (69.5%), oedd yn llidus o dan feicroscop y patholegydd. Gosodir y gymhariaeth rhwng tyb y llawfeddygon ac un y patholegwr yn y tabl isod: Dosbarth yn nhyb y llawfeddyg 0 1 2 3 Llidus yn nhyb y patholegydd 0(0%) 4(20%) 93(91.2%) 51(100%) Holliach yn nhyb y patholegydd 40 (100%) 16 (80%) 9 (8.8%) 0(0%)