Cylchgronau Cymru

ATHRAWIAETH CYFERBYNIAD." II. YN niwedd fy ysgrif o'r blaen, addewais air wedyn pan ddeuai'r hwyl. Wedi meddwi tipyn ar lyfr Mr. Hobley yr oeddwn y pryd hwnnw, ac nid oes nemor o goel ar addewid mewn diod." Pa un bynnag am hynny, rhaid ceisio ei chyflawni, oblegid nid teilwng o'r enw dyn y neb na cheidw at ei air. Terfynais fy ysgrif gyntaf gyda'r Crynwyr­cymdeithas o bobl, neu adran o eglwys Dduw nad oes eu purach mewn rhinwedd a moes, er gwrthod ohonynt ryw bethau a ystyrir gan lawer yn hanfodol i'r eglwys Gristionogol. Ond gwell yma^fer duwioldeb heb yr ordinhadau allanol, na dwyn sel danbaid dros y rheiny, a byw fel paganiaid. Rhoddir lle amlwg yn y llyfr hwn i William Law, aw- dur y Serious Call,-llyfr a ddarllenais pan yn fachgen gyda blas mawr, ac a ddarllenaf eto, yn awr ac eilwaith gyda mwy o flas bob tro. Ychydig yw'r llyfrau a dâl eu darllen ddwywaith drosodd, a lleng y rheiny, ag y mae eu darllen unwaith yn fargen rhy ddrud. Rhyfedd bar- oted ydym i ddarllen llenyddiaeth ag yr oedd ei hargraffu o gwbl yn drychineb moesol, ac mor ymarhous ydym i ddarllen llyfrau safonol a dry'n ffortiwn i'r neb a'u hefryd yn drwyadl ac yn ddwfn. Dywedir yma nad oedd William Law yn feddyliwr creadigol, os nad oedd felly yn yr ystyr y lluniai efe bortreadau newydd o gymeriadau neill- tuol." Ychydig yw nifer y meddylwyr creadigol. Gweithio ar feddyliau oedd mewn cylchrediad yn barod y mae y rhan fwyaf, ac nid rhoi bod i feddyliau na ddaeth i galon dyn erioed o'r blaen. Onid oedd Law yn fedd- yliwr creadigol yr oedd y nesaf peth at hynny, gan y cyf- lwynai mewn gwedd newydd gymeriadau a bortreadwyd o'r blaen. Dywedir mai ei arddull yw hynodrwydd pennaf Law fel ysgrifennwr, a dyma un o brif hynodion pob ys- grifennwr o ran hynny, a ddengys nodwedd ei feddwl yn amlyca,ch na dim. Canmolir ei iaith hefyd, ond ei bod