Cylchgronau Cymru

THE PASSION FOR LIFE. By the Rev. John Lewis, M.A., Ph.D. 123pp. Yale University Press. 1928. Gweinidog gydag enwad yr Annibynwyr yng Nghaerdydd ydyw'r Dr. John Lewis, a chyfres o ddarlithiau a draddodwyd yn yr Amerig, ym Mhritfysgol Cornell ac mewn mannau eraill yn yr Unol Daleith- iau, yn ystod yr Hydref diwethaf a ffurfia sylwedd cynnwys y llyfr hwn. Fe goledda'r awdur ddrychfeddwl am fywyd fel gallu neu egni sydd yn harhaus yn ceisio'i fynegi ei hun fwy ifwy. Nid oes a fynno ef â dechreuad bywyd, eithr yn hytrach â bywyd fel y mae. Beth a ddichon bod natur a chymeriad ei ymddygiad a'i weithrediad? Ystyrier bywyd yn yr ystadau symlaf ohono y gwyddom amdanynt, neu ynteu yn ei ffurfiau mwy cymhleth, a cheir yn y naill fel y llall mai'r hyn a'i nodwedda yn bennaf dim yw ei awyddfryd a'i ddyhead i'w fynegu ei hun. Dyma dystiolaeth Bywydeg, Meddyleg, Hynaf- iaethau a Hanes amdano. Y mae'r gell organaidd yn datguddio'r dyhead nodweddiadol hwn. Pan ddelo hi i gyffyrddiad ag amgylchedd briodol, fe ddengys ei bod yn feddiannol ar alluoedd cyfaddasol a chytfosodiadol. Pan ryddheir yr egni sydd ynghudd ynddi trwy ddyfod ohoni i gysylltiad ag amgylchedd a eilw allan ei phosibiliadau gweithrediadol, gwelir ei bod yn alluog nid yn unig i'w chyfaddasu ei hun at yr amgylchedd trwy weithredu ar hyd un llinell arbennig; eithr os digwydd iddi fethu â mynd ymlaen ar hyd un llwybr, y mae hi'n alluog i gymryd cwrs arall. Hyn a olyga bod bywyd ar y lefel hwn yn allu cyfosod- iadol a chreadigol. Eto, yn nhiriogaeth uwch Meddyleg, fe geir bod yr un egwyddor yn gweithredu mewn modd amlycach fyth. Bywyd fel gallu creadigol sydd i'w ddargantfod yma eto. Dyma nodwedd arbennig gweithrediadau greddfol, a hefyd bywyd ar y lefel hwnnw, lle yr uwchfodir greddf gan ymwybyddiaeth o ddibenion neu ddel- frydau." Fe ddyry'r awdur gryn bwyslais ar y syniad bod bywyd,. yn rhinwedd ei ddyhead a'i chwant parhaus i'w fynegi ei hun, yn creu ei gyfryngau ei hun, ei fod yn gyfrifol am yr organism, y corff, er enghraifft, a thueddwn ninnau i farnu bod hwn yn syniad a deil- ynga ei weithio allan yn llawnach nag oedd yn vmarferol, efallai, yn y darlithiau hyn. Wrth gwrs, nid yw unrhyw ddelfrydydd yn tfod- Ion caniatáu mai cynnyrch yr ymenydd yw'r meddwl; fe ddeil ef mai Meddwl sydd yn cyfrif am Natur, mater, a chorff; ac y mae syniad y Dr. Lewis am fywyd yn swyddogaethu fel ag i greu adeiladwaith organaidd iddo'i hun yn hollol gyson â'r safbwynt idealistaidd mewn Athroniaeth. Fe ragflaena swyddogaeth bywyd y cyfryngau y dat- guddia ef ei hun drwyddynt. Yn y proses o'i fynegi ei hun, ac yn rhinwedd ei newyn a'i syched am fynegiad helaethach, fe grea bywyd gorff addas iddo'i hun. Â'r awdur ymlaen i olrhain datguddiad yr egwyddor hon yng nghwrs hanes y ddynoliaeth oddi ar adeg yr hen Oesau Cerrig, rhyw ugain mil neu fwy o flynyddoedd yn ôl, hyd at yr amseroedd diweddar hyn. Oddi wrth yr hyn a wyddom am yr oesau bore, oddi wrth arfau cerrig trigolion yr amseroedd hynny, eu dull o ddefnyddio esgyrn a chyrn, yr ysglyfaeth a gaent pan yn hela, a'r celloedd y claddent eu meirw ynddynt, gellir casglu mai nodwedd arbennig bywyd mewn perthynas â hwy ydoedd ei fod yn ymestyn ymlaen at rywbeth mwy o hyd, ac yn cyrchu at ddelfrydau. Y mae cystal â phrofion bod pobl yr hen Oesau'r Cerrig yn awyddu am anfarwoldeb, hynny yw, am fwy o fywyd, oherwydd prin y buasai yn rhaid i'r hwn oedd wedi darfod amdano am byth wrth fwyd ac arfau a thrys- orau. Ymhellach, gellir casglu oddi wrth ffigurau a darluniau o wahanol anifeiliaid a dynnwyd gan y dynion hyn yn y celloedd a