Cylchgronau Cymru

nid yw mewn un modd yn bwnc myfyrdod ysgolheigaidd (td. 179). Cytunatf fod meithrin teimladau addas tuag at Grist a'i Groes yn holl-bwysig. Ond yn sicr mynd i eithafion peryglus a wna Otto a'i ysgol wrth haeru nad oes Ie o gwbl i athrawiaeth amdanynt. Sylwais ar rai llithriadau pwysig yn yr argraffr. Er enghraifft yn y dyfyn- iad Almaeneg o Goethe, y llinell olatf, ceir y gair freie yn lle ird'she (td. 131). Ar dud. 152, llinell 6, y mae'n amlwg i mi y dylem ddarllen De Wette yn lle Schleiermacher." Ar dud. 207, rhoddir y flwyddyn 1927 yn lle 1827 fel dyddiad cyhoeddi llyfr, ond beth yw canmlynedd i athronydd? Mr. Golygydd, a yw cyfieithydd y llyfr hwn yn gallu darllen Cymraeg ? Os nad yw, pa fodd y gall gywiro'r camgymeriadau hyn yr yr argraffiad nesaf? Yn ddiamau y mae hwn yn llyfr gwerthfawr a phwysig. THE VISION OF GOD The Christian Doctrine of the Summum Bonum, Bampton Lectures. By Rev. Kenneth E. Kirk, D.D. (Longmans, Green & Co., xxviii. + 583 pp.; 1931; 25/ Yn y gyfrol drwdhus hon y mae'r awdur yn trafod ei fater yn y modd mwyaf llafurfawr a disbyddol. Yn wir y mae ei fanylder yn aruthrol. Y mae'r llyfr wedi ei orlwytho o'r dechrau i'r diwedd â chyfeiriadau at y ffynonellau, ac â sylwadau ychwanegol mewn footnotes sydd ar gytfartaledd yn ffurfio hanner potb tudalen drwy'r llyfr. Ychwanega hyn yn fawr at werth y llyfr fel un i gyfeirio ato, i'r sawl a fynno wneud ymchwiliadau pellach i'r materion yr ym. drinir â hwynt. Ar yr un pryd fe bair hyn fod y llyfr braidd yn feichus i'w ddarllen, oni byddo dyn wedi dysgu'r gelfyddyd gain o lamsach dros y rhannau mwyaf amherthynasol (i bwrpas y darllenydd) a chasglu hufen pob tudalen heb eu darllen air am air. Y perygl yw i'r darllenydd fethu â gweld y goedwig gan amlder y coed. (Y mae'r Mynegai'n unig yn cymryd 25 tu- dalen !). 0 drin athroniaeth neu ddiwinyddiaeth y mater yn unig, gellid gwasgu'r gyfrol i gwmpas llawer iawn llai. Ond ymdrinia'r awdur ag ef yn hanesyddol, gan olrhain barn a defod yr Eglwys ar hyd y canrifoedd. Y mae pob tudalen yn peri inni synnu at ddyfalwch a gwybodaeth ac ysgolheictod yr awdur. Prif ergyd yr holl drafodaeth yw mai nod eithaf y bywyd Cristnogol yw cael gweledigaeth o Dduw, a bod holl foeseg Cristnogaeth yn tarddu o'r weled- igaeth honno. Ceir yr allwedd i'r grefydd a'r bywyd Cristnogol yn y geiriau cyfarwydd "Gwyn eu byd y rhai pur o galon, canys hwy a welant Dduw." Deil yr awdur fod y meddwl Cristnogol ar ei orau bob amser yn dehongli'r wel- edigaeth o Dduw tfel yn cyfleu mai rhagorfraint uchaf y Cristion, yn y byd hwn ac yn y byd a ddaw, yw addoli, ac mai yn y weithred neu'r agwedd o addoli'n bennaf oll y ceir ysbrydoliaeth a chyfarwyddyd i gyflawni dylet- swyddau ymarferol y bywyd Cristnogol. Gwelir felly mai math o gyfriniaeth ymarferol yw cnewyllyn dysgeidiaeth y llyfr. Fel penllad (summum bonum) bywyd, deil o'n blaen gymundeb â Duw yn arwain i fywyd o wasanaeth. Nid oes dim newydd yn hyn, o'i fynegi'n noeth ac yn syml fel yna. Efallai y bydd rhai'n synnu pam yr oedd yn rhaid wrth gyfrol 0 600 tudalen i brofi