Cylchgronau Cymru

MESIA Gair yr iaith Hebraeg a'r Hen Destament ydyw Mes'ia (Masïach). Gair yr iaith Roeg a'r Testament Newydd ydyw Crist (Christos). Fe'i trawslythrennir weithiau, yn Mesias, gan ychwanegu — 'yr hyn o'i gyfieithu yw Crist' (v. Ioan 1, 41). Ffurf o'r ferf yn yr iaith Heb- raeg ydyw Mesïa ac yn golygu eneinio. Defnyddid ef am gysegru neu neilltuo personau neu bethau i amcan arbennig. Tywelltid olew ar berson i fod yn frenin neu yn offeiriad. Yr oedd pob brenin felly yn Fesi'a, h.y., yn eneiniog yr Arglwydd. Yr oedd Cyrus yn Fesïa Duw yn ôl y Proffwyd Eseia II. Yng nghyfnod y Macabeaid yr Archoffeiriad oedd y Mesïa ac felly o angenrheidrwydd yn perthyn i lwyth Lefi, nid Jwda. Yr un peth a olygir, gan hynny, wrth y tri gair hyn­Mesia, Crist, Eneiniog. Y tri hyn un ydynt. Paham y gadewir y gair heb ei gyfieithu mewn rhai cysylltiadau, a'i gyfieithu droeon eraill anodd penderfynu. Ceir bod dau syniad am Fesïa ymysg y genedl, a'r ddau yn wrthgyferbyniol i'w gilydd, ac mewn cydymgais am oruchafiaeth (1) Rhyw dywysog brenhinol 0 linach Dafydd. Rhyfelwr. Un a orchfygai'r gelynion, ac a adfer y deyrnas iddynt. "Mab Dafydd". (2) Syniad y Proffwydi amdano oedd "Gwas yr ArgIwydd"- un yn dysgu'r bobl, ac yn datguddio iddynt feddwl Duw. Un yn dioddef trostynt, ac yn cynrychioli'r egwyddor fawr o gariad a hunan-aberth. Yn Eseia II y ceir y darlun hwn yn bennaf. Diweddar ydyw'r cyfeiriadau at Fesïa o âch Dafydd yn llên y Proffwydi. Yr elfen foesol ac ysbrydol ydoedd prif bwyslais eu dysgeidiaeth. Y drychfeddwl cyntaf a orfu bron bob cynnig yn hanes y genedl, sef y Mesïa milwrol, rhyfelgar. Mab Dafydd, un i'w gwaredu o law ei gelynion materol a gwleidyddol. Dafydd oedd arwr y genedl. 'Saul (meddent) a laddodd ei filoedd, ond Dafydd ei fyrddiwn. Dyma'r gogoniant milwrol a oedd mewn bri'r pryd hwnnw ac a erys mewn bri hyd heddiw ymysg cenhedloedd y byd. Mynnid clymu'r Iesu o Nasareth wrth linach Dafydd: hyn oedd diben yr achres ar gychwyn Efengyl Mathew—olrhain ei achau yn