Cylchgronau Cymru

oherwydd yr oedd ef wedi canfod thema'r 'Storm' yn gliriach na neb ar ei ôl yn ei lyfryn Oriau Gydag Islwyn. Ac yn Islwyn: detholion o'i Farddon- iaeth ('Llyfrau Deunaw') Caerdydd, 1948 dyfynnodd Syr Thomas Parry- Williams, gyda chymeradwyaeth, yr hyn a ddywedai Dyfed am y gwahaniaeth rhwng y bardd a'r athronydd 'yn ei lyfr bach cyfoethog'. Efallai fy mod yn methu, ond i mi y mae adleisiau pendant o emyn mawr Islwyn i'r 'Hapus Dyrfa' yn emyn Dyfed. Galwodd Syr Thomas Parry-Williams yn ei ysgrif'Nodyn ar Farddon- iaeth Emynau', y cyfeiriwyd ati eisoes, at 'leoliad symudol y gair bach "yno" yn emyn Islwyn: Y mae Dyfed yntau'n ailadrodd y gair 'yno': Yn ychwanegol at hyn y mae'r llinellau yn ein hatgoffa o linellau grymus Islwyn: (gol. O. M. Edwards, Gwaith Islwyn, 'Cyfres y Fil', Llanuwchlyn, 1903, t.57). Condemniwyd emyn Dyfed hefyd oherwydd ei bod yn amhriodol sôn am 'anfarwoldeb' yn 'diferu' er y gellid derbyn fod 'gras' yn 'diferu': Y mae gras ac anfarwoldeb Y tebyg yw mai meddwl am y gwaed yn diferu yr oedd Dyfed, a bod hwnnw'n arwyddocáu 'gras ac anfarwoldeb' iddo. Cred Beti Rhys fod emynau fel 'Arnom gweina Dwyfol Un' a 'Tyrd, Ysbryd Glân, i adnewyddu'r byd' yn dangos uchafbwynt Dyfed fel Nid oes yno neb yn wylo, Yno nid oes neb yn brudd, Troir yn fêl y wermod yno, Yno rhoir y caeth yn rhydd. Hapus dyrfa, Sydd â'u trigfan yno mwy. Pen Calfaria Yno, f enaid gwna dy nyth. Yno clywaf yn yr awel Salmau'r nef yn dod i lawr. Dacw enaid lleidr aflan Wedi crino yng ngwres y fflam. Nis gall y fflam eu difa hwy A brynwyd ar y pren, "A thros y rhai gogwyddodd Ior Ar fron o waed ei ben Fe ddaw hyd at dy rwymau, sant, Fe lysg dy garchar pridd Lawr hyd y bedd, ti lami i'r lan O'r fflam yn angel rhydd. Yn diferu drosto i gyd.