Cylchgronau Cymru

3 onmiaŵ " Oes gwr na ddengys gariad " I Iaith ddilediaith ei Wlad.'' Rhif. IX.] MEDI, 1830. [Cyf. I. idaibimhfiii üs ^warAa* &<§* A DRADDODWTD GER GWTDD CTMDEITHAS CTMREIGT DDION CAERLUDD, NOS IAÜ, GORPHENAV T CTNTAF. Gan Mr. THOMAS EDWARDS, (Caervaixwch.) Pboyasom yn ein Dariith olav, nad yw cyroeth nac aur, ariant, tai, tir, anŵeiliaid, meddiannau, o un math; na dim a welir nac a deimlir. Gographasom hevyd am vwnai, maelieraeth, llavur, newidiant ang- enion dyn, fyc. Ein bwriad ni yma heno, gyveillion, yw ymhelaethu ar rai o yr pethau hyn, heb vanylu yn ortnodedd ar un peth. Yn more amser, y moddion cyffredin gan ddynion i gyvlawnu angenion eu gilydd, oedd, newid y naill beth am y llall: rhoddai un chwech o ddevaid, evallai, am vuwch; rhoddai arall, rustach am varch, llo am rochyn, <ÿ*c. Ond pe na bai yr hwn oedd a òuwch ganddo eisieu devaid, na yr hwn a biai varch eisieu buatach; na phiedydd y mochyn eisieu llo; byddai angenion dyn- ion yn ddifygiawl iawn; oblegid, nis gallent yr hyn a wyllysient. Trwy vod dynion o wahanawl dymerau, a thueddiadau, ac yn rhagori mewn oedran, crj/vder, callineb, diwydrwydd, govalon, a medrusrwydd, byddai gwahanol amgylch- iadau a sevyllvaoedd arnynt, a hyny nid yn unig o vyn, ond o angenrheidrwydd. Pebyddai bawb yn \oneddigion, pwy a weithia? A phe byddai bawb yn dlawd, pwy a dalai idd y gweithiwr ? Mae gwahan- iaeth sevyllvaoedd yn y byd yn anhebgor- awl er brodoriaeth. Ös angen yw mam dyvais, mae brodor- iaeth yn dad iddi;—heb vrodoriaeth, ni byddai na saer na chrydd—gov na gwehydd —ystafnwr na phanwr, nac un gelv arall neilltuawl.—Ac er bod brodoriaeth gwedi trevnu i bawb ei orchwyl ei hun, yr un peth syddyn eu golwg oll, a hyny yw, tori angenion eu gilydd—wrth i'r"*aer wneyd trol neu aradr, neu'r gov wneyd hoelion neu bedolau, dyna mewn gwirionedd yw pen draw dyben y ddau.—Evelly mae byw- yd dyn mewn rhyw ystyr yn gorphwys ar ei angenion, vel y daogoswn yn eglurach yn mhellach. Mae ar ddyn angen rhai pethau, yn vynychach nâ phethau ereill: dylai gael enllyn a bara yn aml bob dydd, os nad cloron a chig; byddai y dilledydd eisieu y pethau hyn yn veunyddiol, er nad oedd ganddo ev ond ei ddillad i gynnyg idd y pobydd ac y cigydd,—byddai y crydd hevyd eisieu bwyd yn yr un modd; ond, ni byddai ganddo yntau ond ei votias, ei lopan- au ac ei escidiau, idd eu rhoddi am bob peth, a gwyddomna thalai esgidiau neu ar- chennau y crydd, yn wìsg idd y cigydd, na chig y cigydd yn ddillad idd y pobydd.—- Gallai y cigydd hevyd eisieu bara, pan na byddai y pobydd eisieu cig; a gallasai y crydd eisieu dillad, pan na byddai y dill- edydd eisieu escidiau ; ac er eisieu yr hotl bethau hyn, nid bob amser y gallent eu cael, evelly, codai anhawsderau neilltuawl, heblaw dadlau paräus, wrth geisiaw un- iawni eu cyvriVon. Mal y lluusogai dynolry>v, a dyranai Uavur, toc y gwelid, nas gellid diwallu govynion pawb, drwy newidiant o yr vath y sonid: a bod yn angenrheidiol anheb- gorawl gael rhyw beth o dderbyniad cyf- redin, er rhwyddinaw y difyg: ac y gellid cael, bob amser am hwnw, yr hyn a wyll- ysiem; ond yr holiad yw, pa beth vyddai raid idd y cyvryngai hwnw vod, vel y rhodd- ai pawb yn mhob man yr un gwerth a bri nrno. Ni wiw iddo vod yn vawr, bydd- ai hyny anghyvleus idd ei gario: nac yn rhy galed, gwnai hyny o yn anhawdd ei ranu;—ni wiw iddo vod yn rhy veddal, oblegid treulia yn rhy vuan,—nac yn beth a ryda, byddai hyny yn niwed iddo:—Ni wiw iddo vod yn beth hawdd ei gael, nac yn hawdd ei arddulliaw, gwnae hyny o yn hollol ddiwerth. Erbyn hyn, rhaid ynte i'r cyvry»gai vod yn vychan eisym, yn hawdd ei gario, yn rhad ei gadw, yn ddidraul wrth ei ddev- nyddiaw, yn brin idd ei gael, »e yn bur