Cylchgronau Cymru

- . - vr <KrmBHB<l> Rhif. IX. MEDI, 1831. Cyf. II. DYWYD A NODWEDDIAD PBRSONAlf CYHOEDDUS. Leopold I.» Brenin Belgäum. Ctnnwts achau & henafiaid y Brenin Lcopold amryw bersonau o gyraeriad gor- uchel, un ai ara eu doniau cyhoeddus, neu eu rhinweddau dirgelaidd. O'u plith ni a ddetholwn un esiampl obob math o honynt. Ei hen-daid, Francis Josias, oedd yn ddyn parchus iawn, feldyn o eirwirdeb hynodol a daioni personol. Ar yr achos hwn,braidd nad addolasid ef gan ei ddeiliaid, y rhai a'i parchent ef fel un o'r tywysogion penaf, yn gystal a'r goreu o'r holl ddynion. Yn ei amddifadrwydd o alluoedd nodedig i reoli, efe a amlygodd o flaen ei bobl y fath esiampl anarferolo bobrhinwedd addichon harddu ag anrhydeddu y natur ddynol, fel pebuasai ei gyffiniau mor ehang, a'i ddeil- iaid mor lluosog, ag eiddo Brydain Fawr neu Rwssia, ni fuasai angen ond iddo fod yn adnabyddus, i'rdyben o gaelymddiried, hoffder, ac ofn, trwy bob cyfran o'i lywod- raeth. Achlysuodd ei rinweddau derchaf- edig iddo ymddiried cadwraethol o amryw o'r Tywysogion ieuainc o dy Saxony i'w ddwylaw ef. Y pendefig uchel arall, i'w enwi, ydyw ewythr y Tywysog Leopold, yr hwn yn foreu iawn a ennillodd y clod teilwng o ryfelwr doeth ac êofn. Ar ddeehrenad y rhyfel chwyldroaidd, o blaid y Bourbon- iaid, efe a benodwyd y cadlywydd penaf o'r fyddin Awstriaidd. Y Duc llywod- raethol yn yr amser hwnw oedd Francis, tady Tywysog Leopold, ac o'i frawdbren- in presenol Cobourg. Bu efe fyw i weled derchafiad y gallu Ffrancaidd yn Ewrop, ac esgyniad Buonaparte i'r pegwm uchaf o ogouiant. Efe a fu farw yn Rhagfyr, 1806, mewn ycbydig fisoedd ar ol iddo orfod ar- wyddo ei enw fel caethddeiliad i anierawd- Wr Ffrainc. Pan gymerodd,Ernest Anthóny Charles. y Due Uywodraathol presetmol, feddiant o'r awdurdod, bu I Erneit gael aehlysur • herwydd y deall da oedd rhyngddo * Rwssia, fyned i Petersburgh, ac oddiyno a aeth gyda'r Amherawdwr i Erfurth i gyfar- fod y gormeswr. Yn ystod absenoldeb Ernest o Cobourg, yr oedd gweinyddiad achosion y Duciaeth wedi eigyflwynoi Leopold; agéllirdeaU y drefn y darfu iddo Meinydduyrymddir- ied uchel hwn oddiwrth y cymeradwyaeth mawr a wnaeth ei frawd o hono, a'r an- rhydedd a roddodd yn dyrau ar ei ben ieuanc, fel ag oedd y pryd hyny. Ar ol yr adeg hono ni fethodd Ernest byth i ym- gynghori a Leopold yn eì holl orchwylion» pt un ai cyhoeddus neu deuluol, perthyno i ansawdd allanol neu dumewnol y llywod- raeth. Tra byddai Leopold heb fod ar ei dcithiau, rhoddai Ernest i'w lywyddiaeth yr amrywiol gangenau o'r weinidogaeth; ac, yn mhob achosion o bwys i gael eu gweithredu gyda thywysogaethau ereill, efe a ddewisid heb ffael at y gorchwyl, a phob amser efe awnai fwy na thyfiawnhau y dewisiad. Ÿn y gynadledd yn Erfurth, yr oedd ef yn bresennol, gyda ei frawd, a'u brawd-yn-nghyfraith, yr uchel Dduo Con- $tantine,« yr hwn a briododd eu hail chwaer, Julia, ac felly unwyd y Cobourg mewn perthynas a'r teulu breninol Rwssia. Yn ngoresgyniad y rhuthr-gyrch cofus yn 1814, yr oeddy Tywysog Leopold yn myddin Rwssia wrth ben tair mil o filwyr, yn benaf o'i wlad ei hun. Nid ydyw yn ymddangos iddo gael un cyfle neillduol i hynodi ei hun; ond mae yn adnabyddus ddarfod iddo amlygu y gwroldeb uchaf, ac uid ychydig o ddawn, yn y gwahauol symudiadau a ymddiriedwyd i'w lywydd* * Efe oedd brawd Nicholas amherawdwr presennol Rwssia, a'r un gwr ac a fu farw o*r Cholera y mis diw«ddaf.