Cylchgronau Cymru

EURGRAWN MON, DRYSORFA HANESYDDAWL. ■——■ i | i ; ' j ji ——f Rhif. 11.] 30 TJCHWEDD, 1825. [Gwerjh 4£c. BYWGRAFFIAD JOHN CHURCHILL, DUG MARLBOROmH. YGWR enwog hwn oedd áîl fab i Syr WinstonChurchill, o swydd Dorset; gwr bonheddig ffyddlon i'w frenin^ ac a oddefodä gryn helbui o herwydd hyny. Ei fam oedd ferch Syr John Drakë o Ddyfnaint, yn nhy yr hwn y ganwyd y gwr sy dan syìẅ. Derbyniodd egwyddorion cyntaf ei ddysgeidiaeth dan naẃdd gWr eglwysig oedd yn byw yn y gymydogaeth: ond ei frawd hynaf ÿu marw, barnodd ei dad (yr hwn oedd o gryn sylw yn llys Charlés yr ail) ei fod yn wrthddrych addas i sylw tra yn ieuanc; felly yn ddeu- ddeg mlwydd oed gwnaed ef yn was esginog i'r Dug York, yr hwn a'i mawr hoíFai. O ddeutu 1666, cafodd le i weinyddu yn ngosgordd y breriin, a gwelwyd yn ddiatreg bod tuedd miiwraidd ynddo, ac yn t gwasan- aeth cyntaf a wnaeth ar gyfer Tangier, cafodd yn ei ddychweliad barch a chymeradwyaeth gan ÿ brenin, ac hefyd y Dug York. Yn 1672, aeth Churchill gyd a Dug Monmouth, yr hwn oedd yn blaenori byddin o gynnorthwywyr yn ngwasanaeth Ffrainç, a gwnaed ef yn gadpen. Yn y rhyfel hon rhwug y FfranCod â'r Ell- myn, troes mantol buddugoliaeth yn fynych o du Ffrainc; ac yn narostyngiad Maestrich, canmoîodd brenin Ffraínc yn bèrsonol ddewr- der Churchill, gan adrodd iddo y crybwyllai ei rìnweddau i'w frenin, ac iBr i'r dug Moumouth gefnogi hyny, agorwỳd drws iddo i fyned rhagddo yn ei enwogrwydd. Ond y mae yn werth sylw mai yn nar- ostyngiad yr un brenin hwn y cafodd Churchill y mawredd a'r enw a ddaeth drachefn i'w ran; hefyd gwelodd y dýdd i ósgoi cefnogi y Dug Yorc, ac ymladd brwydrau buddugol yn erbyn ygenedllle y cawsai gyntaf barch a drws agbred i anrhydedd. Y cýfryw ydynt droiondyrys y byd, na wyddisy canlyniad i unrhyw séfyllfa ýr antur- ir iddi. Gyfodwyd ef yn fuan i swydd uwch yn y filwriaefh, a gwnaed ef yn swyddog yn ystafell y Dug Yorc; ond er i'r amSeroedd fod yn der- fysglyd, ac i'r dug, ei gefnogwr, a'i gyfaill orfod ffoi o'r wlad am dro, bu hyd yn hyn yn ffyddlon yn ei ddilyn trwy bob anhawsder. Tra yr oedd gyd ag ef ýn Ysgotiarid y cyfarfu gyntaf â Sarah Jennings o Sandridge, yn swydd Hertfford, yr hon a briododd: ni farnid ei H h