Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

I3PA gyhoeddir yn fisol; 50 cenff y flWyddyn, 25 cent &ta 6 mis, i'w talu yn ddi-eithriad yn mlaenllaw,,. Cyf. 1.3 REMSEN, N. Y., MAWRTH 15, 1851. [Rhif. 9. Profwch bob peth ; deliwch yr hyn sydd dda." INI>IA. {CTr AäolygyM^ Fwy sydd heb weled" cadach sidan» India, heb glywed Bon ara forwr wedi bod yn yr India, ac amyr eilunod amufeirio] sydd i'w cael yn yr In- dia?.' Y mae India yn air mor gyffredin yn ein geneuau ag ydyw y Wyddfa, ao etc~y mae yn deb- yg nad oes ond ychydig o honom yn ystyried* y fath. fyd o feddyWdrychau a gynwysir yn y gair deu-silftpum Uythyren hwn. Betb yw yr India? Y mae India yn wlad ugain waith eangach na Lloegr a Chymru; ac yn gyfartal i faintioli unedig FfraihCj.Ysbaenj Pbrtugal, Itali, Groeg, Twrci yn Ewrop, Austria, Prwssia, Bavaria, yr holl fân-dal- aethau Almaenaidd, Belgium,Holland;a Denmarc. Oynwys bymtheg ar hugain o dalaethau, y rhai a boblogir gan ddau can' myrddiwn o drigolion yn siaraddegar hugain o ieithoedd gwahanol. Ac yn wir er fod y nifer hon yn gydradd â thiigolion boll gyfandir Bwrop, ac yn cynwys, o leiaf, un ran o chwech, os nad un ran o bump, o holl deulu dyn ; eto y mae seiliau cedyrn i gredu fod yn In- dia lawer mwy na dau can' myrddìwn o'h brodyr, ac nad oes mr wlad heblaw Ohina yn fwy poblog- aidd. Teilynga nodẅeddau daearyddol India ein sylw. Ffurfir y terfyn rhyngddi a'r gogledd gan y rhes o fynyddoedd uchaf yn y byd, yr hon a ymestyn am bymtheg cant o filltiroedd. Y mynyddoedd hyn a elwir Himalaya, oddiwrth Him, eira, yr hwn a drig yn oesol ar eu penau. O derfynau China i Cashmere, pettder o fil o filltiroedd, gellid (a chymerydy gair gcdlumewa. ystyr ancdlèdig) cyf- odi gwastadedd yn gorphwys ar glogwyui un mil ar hugain o droedfeddi uwcblaw gwastadedd y môr, gan fod rhai o'r brigau o bedair i bum' mil yn uwch na byny. Y terfyn gorllewinol ydyw y diffeith-leoedd rhwng India a phantle afon fawr yr Indus. Y mynÿddoedd uchel a redant i'r dwyrain oddiwrth y môr Çaspiaidd, a dorir fel y dynesant at ddyffryn Casbmere, gan hollt a'u hysgara oddi- wrth Hiraalaya. * Drwy ynagen hon y disgyu yr Indus o wastadedd Tîbet; ac wrth' ysgaru India oddiwrtb Affghanistan a Beíbochistan, ffui-fia y . terfyu a nodwyd. Y Burhampooter, neu y Brah- maputra, fel y gelwir hi weithiau, a ffurfia y ter- fýn dwyreiniol, ond'nid yw yr afon fion yn adna- byddus iawn, o herwydd fod cyflýmdër ei rhediád yn ei gwueud yn anHawdd i'w mordwyo. Y mae yn afon fawr iawn, a thybir gan rai ei bod1 yn bar- had o afon Sampoo yn Tibet. Cÿfódà yn agos i ffýnonell yr Indiis, a llifa tuaTr dwyrain am fil o filltiroedd, ac yna troa o gylch pen dwyreiniol yr Himalaya, gan lifo i'r gorllewin am bedwar cant o filltiroedd^ Yma tiy i'r deau, ac ymarllẁys i fôr- ebach B'engal'. Terfynir y rhan ddèheuol gan y môr. Fel hyn cylchynir Ihdia gan fynyddoedd talaf y ddaear, gan afonydd cawraidd, a muriau di- dbri yr eigion. Ob cyclíwynir oddiwrth yr Indus tua'r dwyrain, y mae pob ffrwd a gyfarfyddir am bedwar can' milltir, yn myned ar gyfeiriad yr afon fawr hono, ac yn rhedeg yn ddeheuol tua Môr Arabia. Yr holl dir a orchuddir gan y gwastadedd daearegol hwn, a elwir gwastadedd yr Indús, ac a gynwys y Punjaub {y pum1 ctfcm), Scinde, a thalaethau er- aill. Yn mhellach i'r dwyrain, rhed yr holl ffryd- iau yn nghyfeiriad y Ganges, tua môr-ebach Ben- gal. Y darn yma o dir, yr hwn sydd yn ddeuddeg can' milltir o hyd, ac yn chwech o led, a elwir gwastadedd y Ganges, ac a gynwys y rhan fwyaf o dàlaethau Bengal. Cÿfydyr afon hon yn llethri deheuol mynyddoedd Himalaya, yn agos i dardd- iad yr Indus. Try i'r dwyrain, a rhed yn gyfbchr- og a'r mynyddoedd, yn y pellder o 2D0 milltir, am 800 o filltiroedd. Wedi dynesu o féwn can' milltir i'r Burhampooter, y mae yn troi yn sydyn i'r Deau, ac yn ymarllwys yn llawer o aberoedd i fôr-ebach BengaK Ar derfyn deheuol gwastadedd y Ganges, neu o fewn chwe' chan' milltir i*r de o Himalaya, cyfarfyddir â mynyddoedd uchel y Vindhya : ac i'r deau o'r rhai hyn, llifa yr afon fàwr Nerbudda, tua'r gorllewin. Ar lan ddeheuol'hon, ceir myn- yddoedd' Sàntpoora, a thu draw îddynt hwy, y Tapty, afbnodîdog arall, a lifa yn yr un cyfeiriad, tra yrymgyfŷd y drydedd res o fynyddoedd tua'r dèau. Ar ol esgyn y rhai hyn, yn lle disgyn i ddyffryn anferth; oyfarfyddir à' bwrdd-dir (table lànd), neu ucheldir cydẁastad â chrib y mynydd- oedd, yr hwn a ymestyn, bron yn wastadedd holl- oì, aui wyth gan' railîtir yn mheílach i'r de. Am- f3T Welah Newspaper—postage in the State 1 ceat; to other States 1J cents.,