Cylchgronau Cymru

"STIR, IDA.lSr OLYGIAETH Mr, W. T. REES (Alaw Ddu), a'r Parch. J. OSSIAN DAYIES. RHIF 2. CHWEFROR, 1878. PRIS CEINIOG. CYNWYSEB: Cor y Capel a Chaniadaeth y Cysegr ..... 9 Llety'rGân..................11 Cymanfa Gerddorol Gwent a Morganwg ... 12 Taith Lenorol a C herddorol .........12 Y diweddar William Hophin .........13 Colofn y Dadganydd ... *.......13 Y Bwrdd Golygyddol— Congl y Cyfansoddwr............11 Ein Bwrdd Cerddorol............11 Ein Bwrdd Barddonol............14 Apel at y Beirdd...............15 Ein Ff ngenwau Dichwaeth ... ... ..15 Barddoniaeth— YBlewynBrith...............15 Colofn Holi ac Ateb...............15 Cronicl y Mis ...............16 CWRS 0 ANERCHIADAU NEU BAPYRAU YMARFEROL A BEIRNIADOL AR GERDDORIAETH A CHANIAD- AETH 6YSE6REDIG. Y S G E I F I. COR Y CAPEL A CHANIADAETH Y CYSEGR. jRhagarweiniad.—Yn awr, pan y mae canu corawl yn cael y fath sylw, ac wedi cyrhaedd y fath berffeithrwydd mewn llawer lle, a phan y meddylioin fod pob capel ac eglwys bron yn Ngogledd a Deheudir Cymru yn gallu ymffrostio yn eu côr cynuÜeidfaol, y mae o'rpimjs mwyaf i nì ddeall beth ydyw dyledswydd ein corau tuag at ganiadaeth gynulleidfaol. Ein hamcan, gan hyny, wrth barotoi y cwrs o anerchiadau byrion hyn fydd ceisio dcíîroi a chodi awydd yn ein cantorion i dalu y sylw dyladwy, ac i ystyried mai y gwasanaeth uchaf y gallant byth ei gyf- lawni ydyw clodfori Creawdydd a Chyf- ranydd pob daioni yn weddus a threfnus yn ei dy. Ond cyn dechreu ar ein tasg, goddef er i ni egluro nad ydym yn golÿgu edrych ar y pwnc mewn gwedd gyfyng a sectar- aidd. Nid yw cerddoriaeth yn cydnabod sect neu opitdon, ac ni ddylai cerddorion wneuthur hyny. Y mae hi yn gyffrcdinol yn ei natur a'i dylanwad, Nid ydym ychwaith jn ngliwrs y gyf- res hon am fyned i mewn i'r pwnc—Pa un ai corawl ynte cynulleidfaol ddylai ein gwasanaeth cerddorol fod ? Y mae ein testyn felly yn un syml ac ymarferol. Oor y Capel a Ghaniadaeth y Gysegr.— Dywedwyd gan un ysgrifenydd nad yw hancsiaeth yn ddim amgen nag athron- iaeth yn cael ei dysga drwy esiamplau. Gan hyny, ni a roddwn i c1iavì ychydig o engreiíftiau (o fysg llawer ereill allem ddwyn yn mlaen) i ddangos fod eiu corau, ie, ein corau cynulleidfaol, y rhai sydd yn ymgynull Sabbath ac wythnos yn ein capelau a'n heglwysi, yn hollol esgenlus o ganiadaeth gynulleidfaol. Dygwydd- asom fod yn treulio Sabbath yn ddiweddar, mewn lle poblogaidd yn îígogledd Cymru. Aethom i'r capel i wrando y bregeth ac i glywed y canu, fel y mae yn arferiad genym ni y Cymry, gan obcithio gallu cydaddoli a hwynt; ond yn fuan teimlem fod .hyny yn anmhosibl. Ar ganol y llawr (basement) yr oedd harmonium mawr, a dyn ieuanc, o ymddangosiad da, yn eistedd o'i fiaen. Yn y seti amgylch- ynol eisteddai y cantorion. Yn fuan dyma y gweinidog yn codi i roddi emyn allan i'w ganu; nid yn hynod o ddeall- adwy a synwyrol, mae'n wir, fel y gall- asem yn naturiol ddysgwyl i bregethwr wneud. Chwareuwyd y dôn drosti yn weddol gyson o ran amser, a gweddol gj- wir o ran sain; gan dalu hefyd gryn dipyn o sylw i aceniaeth, mydryddiaeth, a mynegiant. Codasai aelodau y côr ar eu traed o un i un—rywbryd cyn ter- fynu y penill blaenaf, a'r gynulleidfa yn eu dilyn jn yr un glem. Yr oedd yn eu canu, rhaid addef, dipyn bach o wres a theimlad; ond nid oeddent yn gofalu nemawr ddim am donyddiaeth, mynegiant a threfn. Wrth gwrs, nid llawer o fel- odedd a gynyrchid ganddynt; a'r argrafE adawodd eu cyflawniad arnom oedd, nad oeddent yn malio pa wedd yr ymlusgent drwy y gwasanaeth, ond mynsd drwyddo.