Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

TEA MOR ÌEA BEYTHON. » HEB DDUW HEB DDIM. MEWN UNDEB MAE GEYM. DUW A PHOB DAIONI. CYLCHGEAWN O NEWYDDION I HIL GOMES'■YN LLUNDAIN. Oyp. I. Ehifyn 1. IONAWR 20, 1871. Pris Ceiotog. ANERCHIAD. Dyma ni, o'r dîwedd, wedi mentro cychwyn cyhoeddiad i ac yn iaitîi eyn- frodorion yr Ynys. Os ydym fel cenedl yn ineddu ar rhwyfaint'o sel ein tadau, býdd i ni, un ac oll, gydymdrechu idd ei gadw a'i g^aisal yn fyw a llewyrchus, yn deilẃng o hil Gomer; gwneled pob un ei oreu, ae ni bydd eisiau ychẅaneg. Yr ydym yn teimlo yn aml, wrth weled estroniaid yn meddu eyhoeddi- adau yn eu hiaith eu hunain, tra yr oeddem ninau fel cenedl yn ymostwng (er yn ddigou diachos) i ymíoddloni ar fod heh ddim, hyd yn nod i ddangos ein bod mewn bodolaeth ! fel pe buasem wedu'n darostwng gan orchfygwjT, .jj&h mewn gwirionedd mai ni ydym y gorcbfygwyr, fel y mae pob hanesydd Ifiduedd yn rhwym o gyfaddef; ond hwyrach y bydd rhai o'n cydgenedl jm gofyn am i ni brofi ein pwnc, o herwydd eu bod hwy, ys dywedai'r hen boböL, yn -■"■ Ddowdiod pendodra bwbachod dai'llin/'' erhyny heb ddarllen dim oV hen ysgrifau cenedleuthol syddyn rhoddihanes bhwydtimaes bosworth, pan y coronwyd Iiarri Tudur, y Cymro, wedi ei eni yn Nhref Fynwy, a'i íagu dan nawdd Mawd, merch Syr Gwilym Herbert, o Gastell Rhaglan, yr hon wedi hyny Briodes un o Dywysogion Morganwg, ag y fuont byw yn Aber- tawỳj neu Caer-Gwyr, yn amser Lewys Glyn Cothi, Bardd Teiúu y Llys Newydd a Chasteü Caergwyr ; i r Teuîu yma y rhoes Harri yr VIII. Fon- aebìog Nedd, palas newydd pa un ydyw y Dryma, etifeddaeth John, mab Thoraas Popkin o'r Fforest. Bwriadai Teulu Harri Tudur wneuthur Monachlog Nedd yn Brif Ysgol i Gymru, ond ysgwyuthurodd bu farw'r pendodun Cyinreig cyn arwyddo'r Ysgrif-fraint. Erbyn lu.ddyw y mae'r Fraint-ysgrif ar goll! lle y gwelwyd yr ysgrif ddi- weddaf ydoodd%a Abeifergwm, yn Glyn-Nedd. Gwyr pawb eto i'r ^Fren- hineä'Bess^ íynf%h|eádi'r Bibl Cymraeg yn ol yi -'—'■áf-.V. V*' ysgrif ydoedd yn Eglwjfi