Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y BEDYDDIWR. Cyf. VI.] MEDI, 1847. [Rhif. 69. BABOTBBIAB 09E BABOTBBSABc LLYTHYR II. 2, Tgangen Orllewinolo'rwyr-farn, {apos- tacy) neu Babyddiaeth, Dat. xi—xiii. Yn pen. x, y mae Angel y Cyfamod yn dwyn y llyfr bychan allan, yr hwn sydd yn cynwys y pedair pennod ganlynol. Mae y "llyfr bychan" hwn yn cynwys holl hanes pabyddiaeth dros 1260 o flyneddoedd, sef dan y tri udgorn-wae. O ran amser- yddiaeth y mae y pedair pennod hyn sef xi, xii, xiii, a xiv, yn cydredeg yn gyf- amserol, ac oll yn adrodd, mewn dull gwa- hanol, yr un amgylchiadau, a'r un amser, fel y maent ynghyd yn cynhwys hanesiaeth gyflawn o Bahyddiaeth. 1, Proffwydoliaeth y ddau dyst. Pen. xi. Y mae y bennod hon yn cymeryd golwg ar babyddiaeth trwy holl barhad y tri udgorn-wae. Wrth deml Dduw y medd- ylir, gwir Giistnogion; y cyntedd allanol, proffeswyr mewn enw yn unig; wrth y ddinas santaidd, yr eglwys weledig; ac wrth y ddau dyst, y ddwy olewydden, a'r ddau ganwyllbren y meddylir, y wir eglwys, neu y gwir saint; ac wrth y Cenhedloedd &c. yr un peth a'r cyntedd allanol, sef pro- ffeswyr mewn enw yn unig. Derbyniodd y wir eglwys hon fywyd politicaidd yn y diwygiad o dan Elector Saxon, a Landgraye Hesse, o'r fl. 1530 hyd 1537. Lladdwyd y tystion gan ben diweddaf y bwystfil, neu ffurf olaf yr ymerodraeth Rufeinig trwy gynhyrfiad ac awgrymiad y Pab, yn mrwydr Malburg 1547; ac yn mhen tridiau a haner (tair blynedd a haner) sef yn 1550 a ddyg- wyd i fywyd drachefn trwy fuddygoliaeth ar Dduc Magdeburg; daeth y protestaniaid yn fuan arolhyn yneglwysgydnabyddedig; ac felly esgynasant i'r nefoedd, sef i fod yn gyfangorff cydnabyddedig a goddefedig. 2, Rhyfel y ddraig â'r wraig, pen. xii. Y mae y bennod hon, fel yr un tìaenorol yn traethu am holl barhad pabyddiaeth. Y Nef a nodir yma y w yr eglwys gyffredinol, yr un peth a'r ddinas santaidd yn y bennod Cyp.V1. flaenorol. Y wraig yw yr eglwys ysbrydob sef gwir dduwiolion, yr un peth a'r deml a'r ddau dyst yn y bennod ddiweddaf. Y rhan o'r nef lle y trigai y ddraig yw yr eglwys wyr-gredol (apostate), yr un peth a'r cyntedd allanol, &c. Y wraig wedi ei gwisgo â'r haul a'r Ueuad dan ei thraed, a choron o ddeuddeg seren ar ei phen, yw yr eglwys a sylfaenwyd gan y deuddeg apostol, yr hon a dderbyn ei goleuni a'i chyfiawnder oddiwrth Haul y Cyfiawnder, Crist. Y rnab gwryw, y gair dwyfol yr hwn a rodd- wyd i gadw i'r eglwys fel ar "golofna sylfaen y gwirionedd," a'r hwn y gofalodd yr eglwys am dano dros chwe' channrif. Y ddraig, y diafol yn ymdrechu distrywio yr efengyl trwy gefnogi gwyr-gredaeth, ofergoelaeth ac erledigaeth, trwy yr hyn y dygodd yr esgobionRhufeinaidd i gyfeiliorni. Traian y sêr yn syrthio; yr awdurdodau eglwysig yn cael eu llithio trwy dwyll golud bydol Rhufain, &c, a hwythau dra- chefn, fel llosgwrn y ddraig yn ymdrechu tyny ereill. Ywraig ynffoi i'r diffeithwch \ yr eglwys yn ffoi i le, lle nad oedd iddi oddefiad na nodded cyfreithiol dros 1260 o fiyneddoedd. Buddygoliaeth ar y ddraig yn amser y Diwygiad, ac ymegniadau pell- ach yn cael eu gwneud ganddi mewn canlyniad. 3, Y Bwystfil a'r Deg Corn yn codi o'r mór, pen. xiii. Y mae hwn yr un peth a phedwerydd bwystfil Daniel, ac yn golygu Ymerodraeth Wladyddol Rufain (Secular RomanEmpire), yr hon oedd yn fwyetfil yn ei chyflwr paganaidd, a phump o'i phenau, neu ffurf- iau o lywodraeth wedi syrthio cyn amser Ioan. Y chweched pen, yr hwn oedd ar y bwystfil y pryd hyny a dderbyniodd ergyd marwol, ac a beidiodd a bod yn fwystfil yn amser Cystenyn, O. C. 313, (neu o leiaf y cuddiodd ei egwyddor), pryd y proffesodd yr Ymerodraeth Gristnogaeth. Yr oedd ei 2S