Cylchgronau Cymru

Cyf. XIII.] MAWRTH, 185 4. [Riiif. 147. PEEGETH, A DRADDODWYD I EGLWYS Y BEDYDDWYE YX PENUEL, CASLLWCHWE, AK NEILLDUAD Y EEAWD D. PHILLIPS YN FUGAIL AENI. GAN y PARCII. DANÎEL D.WIF.S, ABERTAWY. Actau XXI, 28,—" Ha wyr Israeliaid, cynnorthwywch." Mae gwahaniaethhanfodolrhwngrhoddi dau ystyr, sef llythyreuol ac ysbrydol, i'r Ysgrythyrr.u Sautaidd ; a dethol brawdd- egau tarawiadol allan o honynt fel arwydd- eiriau, i gyHeu eitv syniadau ar bynciau hollol wahanol i'r rhai a drinid gan awdwyr y brawddegau hyny. Nis geliir gwneuth- ur y blaenaf, heb fod mewn perygl o ŵyr- droi gair yr Arglwydd; oml mae yr olaf yn cael ei arfer gan ysgrifenwjr o chwaeth ac athrylith ; ac yu eu plith mae yr jsgrif- ehwyr ysbrydoledig yn rhoddi amrai eng- hreitftiau o'r arferiad. Cauiatêwch, gau hyny, i minau ddilyn y cyulluu hwnw ar yr achljsur presenol. Wele gymhelliad yn cael ei roddi gan ddynion drwg, dau îywodraeth nwydau drwg, i ddynion drwg efeill idd eu cynnorthwyo yn un o'r gWeithredoedd gwaethaf a allasai dyn gytíawni, sef ceisio diíFodd goleuni y Ce- nëdioedd, ac attal cylchrediad afon bywyd trwy erchyll fro marwolaeth. Yr oedd pregethu Crist i'w genedl ei hun yn dram- gwydd i'r luddew, ond pan bregethid ef yh oleuni i'r Cenedloedd, ac jn iachawd- wriaeth hyd eithaf y ddaear, yr oedd yn cynddeiriogi ac yn colli pob ymbwjll, fel un wedi Uwyr wallgofi. Yr oedd gwaith Paul yn pret;ethu fod y Cenedloedd j n gyd- etifeddion, ac yn gyd-go:ff, ac yn gyd-gyf- ranogiou o'i addewid ef yn Nghrist trwy'r efengyl, wedi cyffroi rhagí'aru, cenfigen, a malais y genedl luddewig, jn fwy yn ei erbyn ef ná'rlleill o'r Apostolion ; am ei fod ef mewn modd mjvy arbenig yn Apostol y Cenedloedd, ac yn Uafurio mwy yn eu plith. Am hyny, pan gawsant ef yn Jerusalem ar un o'r gŵyliau blynyddol, hwy a derfysg- asant ýr holl bobl, ac addodasant ddwylaw arno, gan lefain, " Ha wyr Israeliaid, cyn- northwywch." Ond yn ofer y gwaeddent am gynnorthwy, oblegid hawddach fuasai iddynt attal llanw y n;6r, rhwystro cylch- dro y ddaear, ueu guddio yr haul, na Cyf. xiu. chyfyngu cariad Duw, abeith Crist, a gras yr efengyl i had naturiol Abraham ; gan ibd y Goruchaf wedi rhoddi, trwy hv, y Cenedloedd yu etifeddiaeth, a therfynau y ddaear yn feddiant i'r Brenin a osodasai efe ar Seion ei fyuydd santaidd. Yn ofer gan hyny y Uefetit hwy, " Ha wyr lsraeliaid, cynnoithwywch;" ond pan y mae gweision Crist yn ymdrechu Uenwi y ddaear â gwj bodaeth a gogoniant yr Ar- glwydd, a thaiiu goleuni yr efengyl ar holl gjsgodau marwolaeth, mae gandtlj nt add- ewid y digelwydtìog Dduw, na fydd eu Uafur yn ofer, na'u hymdrechion yn af- Iwyddiannus. " Goironiant jr Arglwydd a dtladgutldir, a phob cnawd ynghyd a'i gwêl ; canjs genau jr Arglwydd a lefarodd hyn." Esa. xl, 5." Gan fod genym y fath gefnogaeth, y mae genym ysbryd i weithio, a clialon i lefain mewn hyder ar ein brodyr, " Ha wyr Israeliaid, cynnoithwy- wch." Er fod ein nerth a'n digonedd ni o Dduw, nid ydym wedi ein gwneuthur yn annibynnol ar ddynion. Y mae ein defnyddioldeb a'n liwydJiant yn yniddi- bynu i raddau helaeth ar gyd-ymdrech aelodau yr eglwysi sydd dan ein gofal. Er fod y canwyllau wedi eu gwneuthur a'u goleuo gan law oruwch-naturiol, y mae y canwyllbrenau, sef yr eglwysi, sydd yn cynnal gair y bywyd, yn augenrheidiol i'n dala i fyny, er rhoddi mantais i'r byd i weled ein goleuni. Er fod y fuddygol- iaeth j n cael ei rhoddi i Israel trwy dder- chafiad dwylaw Moses, yr oedd yn augen- rheidiol cael Aaron ac Hur iddalei fieich- iau; am hyny " Ha wyr Israeliaid, cyn- northwywch." Os ydym wedi bod yn Uwyddiannus i ennill eich sylw at y deisyfiad a gyf- lwynir genym, nc os ydych yn teimlo ua parodrwydd i gydsynioâ'r cais, tybiwyf fod tri o ofyniadau yn ymgodi yn natufiol yu eich meddyliiu :—