Cylchgronau Cymru

GOLEUAD CYMRU Ofnwch Ddutu* Anrhydeddwch y lìrenin. Rhif. lxxxvii.] IONAWR 1826. [Llyfr iV. Bywgkafpiad Y DIWEDDAR BARCH. DANIEL ROWLANDS, O Langeitho yn swydd Geredigion. ^M Dad y gwr enwog yr ydym yn myned yma i ròddi ycíndig hanes, dywedir ei fod yn Weinidog cyfrifol yn viceriaeth Langeitho, me« n amser, pan mewn ystyr ys- prydol, yr oedd dirfawr dywyllni yn gorchuddio y rhan fwyaf o Gymru. Ac er fod gwahano! farnau am ei agwedd grefyddol, y rnae yn ymddangos, fod llewyrch íled ddymunol arno tua diwedd ei ddyddiau j pan y daeth i weled yr augheurheidrwydd o wir dduwiol- deb iddo ei hun ac ereill. Cyflwr ei gydwladwyr a gynhyrfai ei dosturi i'r fatb raddau nes ei gym- hell i lafurio tu hwnt i'r terfynau a ganiatëir gan rëolau yr Egìwys Sefydledig. Am ëangder na llwydd- iant ei bregethiad cyichynol, nîs gelíir yn awr fynegi gyda nemawr sicrwydd j pa fodd bynag, dywedir ddarfpd iddo o'r herwydd hyny golli ei fywiolaetb. Dau o feibioa ygwr uchod, sef Jobn a Daniel, a ddygwyd i fyuu i vveinid0gaeth yr Eglwys Sefyd- ledig. Darlunir Mr. John Row- laads fdgwregynueddfaucryfion, a dawa barod-flraefcb j ood, -ys- ywaetb, yn amddifad o wir-dduw> | ioldeb. £i fachedd, o herwydd í hyny, a fu yn ddiau yn achos o dri&tyd aid by<rban i'w dad, ac yn achlysur ö angeu gaiarus ac aor «hytaig iddo yntau. $ojddodd \ ** th ymdroehi yn y aaôr, ac feljy | «fe adorwyd yraaith ynmlodauei ddyddiau, ac o ganol y dysgwyl- iadau gwenieithus a gynnygiai y byd i'w ddychymmygion. Mr. Daniel Rowlands, gwrth- ddrychy cofiant canlynol, aauwyd gerllaw Llaugeitho, yn y fl. 1713. Gwedi iddo orphen ei ddysgeid- iaeth yn ysgol ramalegol Hen- ffordd, a chael ei ordeinio, efe a weinidogaetbodd fel curad yn rhyw barth o swydd Gaerfyrddin j lle y mawr-berchid ef gan ei blwyfolion, ll'iaus mawr o ba rai a ymgyrchent i'w wrando. Hoffent ei ddawn fel pregethwr, eithryn bènaf o herwydd hynawsedd ei dymherau, a dichlyuder ei ymar- weddiad. Ond, oblegid rbyw achosion anhysbys i ysgrifenydd ei hanes, nìd arosodd yn y sef- yllfa hòno yn hir. Ar farwolaeth ei dad, derbyniwyd ef i weinidog- aethu fel curad yn Llangeitho, ac yno y treuliodd weddill ei oes. Piiodotîd Eleanor, merch Mr. John Davies o Gefn-carUyge6 o'r hon y bu iddo fab, sef y Parçh. N. Rowlands, A. M., yrhwn sydd yn awr yn fyw, ac ya tnegethwr poblogaidd. Dros ryw yspaid o amser wedi i Mr. Rowlands ymsefydlu yn Llangeitho, nid oedd ei gynnull- eidfa ond bechan, a hyny mewn rhan n cldiffyg rawy o efengyleidd- dra yn ei bregethau, ac mewn rhan p herwydd bod yn ei gym- roydogaétb, mewn Ue a elwid Nn