Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Ofnwch Dduw. Anrhydeddwch y Brenin» Q> RHIF. LXVI. EBRILL 1824. LLYFR III. ByR-HANES AM Y DIWEDDAR, ENWO& FaRDD, HyNAFIaETHYDD, &C. Mk. Lewis Morris o Fon. (Paradtudal. 341.) S^AN uad ydym yn gwybod fod i'w gael un adroddiad olrheiniadol o hoedl-hynt Mr. Lewis Morris, barnwn y gellir gwnëyd i fynu lawer o'r diffyg drwy gynnulîiad ©'i ddywediadau ef ac ereill mewn Hythyrau print ac ysgrif; ac fe weinydda dyfyniadau o'i lythyr at Mr. S. Pegge o'r Drewen, fel ad- gyflenwad tra dymunol i'r hyn a roesom o'i hanes yn ein Rhifyn diweddaf. "— Yr ycbydig wybodaeth a gyrhaeddais i, bu orfod im' ei ennill megys drwy awch natur- iaetb} fy addysgiad, o ran iaith, nid oedd ond anghyson, a fy[ athrawon gan mwyat oeddynt onen-wydd a masarn, neu ar y goreu, ond megys math o feistri pren. Yr hyn a gyrhaeddais yn y ffordd hono, sydd wedi adfeiíio llawer o eisieu ymarf'eriad ac ym- ohebiaeth â gwyr o ddysg. Hel- yntion gwladoi, fêl swyddog yn y gyllidaeth, a gymmerodd y rhan werthfawrocaf o'm hamser, fel y mae yn rbyf'edd genyf i mi allu cadw dim mewn cof. Ar y cyntaf dodwyd fi i gâsglu cyllid a threth yr balen ; gwedì hyny dododd y Môr-lys fi i wneutbur mesuriaeth arolygol o arfordiroedíl Cymru, rhan fechan o ba un a gyhoedd- wyd yn 1748. Gwedibyny dod- wyd fi at wahanol orchwylion perthynol i'r Trysorlys, yr hyn a gymmerodd fy amser am raî blyn- yddau, fel arolygydd tir-gyllid y ^renin, cynnullydd porth-doll YX Aberdyfi, ac arolygydd mŵn- weitbiau y brenin yn Nghymru.— — Yr ychydig wybodaeth a fu genyf mewn ieithoedd (beblaw y Saesoneg) sydd wedi myned yn rhydlyd; ac nid wyf yn gweled ya wiw i mi bellach ei adferu, gan fy mod ag un troed yn y bedd. Darfu peroriaeth a barddoneg fy yspeilio gynt o lawer o'm hamser, o'r hyn nid oes i mi elw yn y byd.-------- Qnd yn bresennol nid oes un rbyw swydd gyhoedd yn gorphwys ar- naf, oddigerth arolygu mwnweith- iau y brenin, a hyny heb ddim cyflog; a cbwedi cweryla a rhai o'n blaenoriaid, yr wyf wedi ym- neilltuo i dyddyn bycban /o'm heiddo fy hun, ac yno mae fy ngardd, perllan, tyddyn, ac ych- ydig fŵn-waith yn cymmeryd rhan fawr o'm hamser; a'm gwybodaeth o physygwriaeth a Ilaw-feddyg- iniaeth yn dwyn y tlodion i gyrchu ataf: y mae yr hoff-fyfyrdod a wnaethym ar lysieuaeth yn awr o elw iddynt hwy. Bu genyf ddif- yrwch mawr o'm mebyd mewn arhroniaeth naturiol a rhif-fesur- iaeth ; ac y mae genyf gynnulliad Ued helaetb o gloddiadon, cregyn, &c. o'r rhan fwyaf o barthau y byd, a chynnulliad gwerthfawr o arfau acofferynau perthynol i hyny. Rhoddais lawer o'm bryd ar gyn- Uuniau a pheiriannau. Yn y g'an^ ghen hon o law-geifyddyd gwn^ aethym rai diwygiadau tuhwntj. d«lim o'r fath a gyhoeddwyd ya Mrydain nac yn Ffraingç." Fy