Cylchgronau Cymru

Y GEINIOGWERTH. Dr. Owe* <£% Watih. Y Db. Jomr Owbît ydoedd fab i Henry Owen, yr hwn oedd wein- idog yr efengyl yn Stadham, yn swydd Rhydychain, yn mha le ei ganwyd yn y flwyddyn 1616. Fe ddywedir iddo hanu oddiwrth Lewis Owen, Yswain, o'r Llwyn, gerllaw Dolgelley,ahwnwoeddyn hànu trwy unionlin oddiwrth Llewelyn ab Gwrgan, tywysog Mor- ganwg, felly yn Gymro o waedoliaeth. Yn y flwyddyn 1628, pan yn ddeuddeg oed, cafodd eá anfon a'i dderbyn i Goleg y Prenines, Rhydvchain, yno y cafodd efe ei radd gyntaf, a hyny pan yn unar byratheg oed, yn y flwyddyn 1632 Bu yno yn hynod o ddiwyd yn astudio, ac ni orphwysai ond yn unig tua phedair awr. Ei holl amcan oedd iddo gael rhyw swydddda ac uchel ynyr Eglwys neu y wlad wriaeth. Pe fu hyn yn aehos galar iddo ar ol hyny. Ar y pryd gwnaethpwyd amryw gyfreithiau newyddion yn yr ysgol gan yr Archesgob Laud, canghellwr y brifysgol (sef tua'r flwyddyn 1637), a pha rai nid oedd y Dr yn cydweled, ac ar yr achlysur gorfu arno ymadael à Bhydychain. Âr ol hyny darfu iddo fyned yn gaplan i Syr Richard Dormer, o Ascot, o'r swydd hono (cyn hyn cafoid ei gwbl urddo gan Esgob Bancroft). Aeth ar ol hyny i swydd Berks, i fod yn gapîan i John, Arglwydd Lovelace, o Thurley. Ond pan dorodd y rhyfel wla^ol allan, efe a gfmerodd blaid y senedd; par- odd hyny iddo golli flafr llawer. Aeth ar ol yr amgyl^hiad uchod tuaLlundam, yn mha le, ymaeyn debyg, yr ymunodd â'r Anghyd- flurfwyr. Ar ol myned yno bu yn isei iawn yn ei feddwl, a hyny am ei gyflwr tragywvddol yn benaf. Ac ar un Sabboth aeth i wran^aw ar y Parch Eimund Calamy, G.C, fel y tybiai, ond rhyw un arall o'r wlad oe^d yno ar y pryd; a'i destun oedd yn Math. viii 26: "Paham yr ydych yn ofnus, 0 chwio ychydig ffyddf* Oafodd feudith i'w enaid yn y bregeth a lynodd ynddo hyd angeu. Yn y flwyddyn 1642. gwnaeth hfr yn gosod allan ''Natur Annuw- iaeth," yr hwn yn fuan a gododd ei awdur i sylw y aenedd, a bu yn sail i'w ddyrchafiad yn y canlyniad. Yn fuan drachefn, yr eistedd- fod oedd i buro yr Eglwys oddiwrth weinidogion gwarthus, a rodd- asant idio bersoniaeth Pordham, yn ]5ssex. Bu yno ychydig gyda blwytîdyn, cafodd ei amddifadu o'r lle hwn gan y noddwr, &c. Iarll Warwick a roddodd iddo beisoniaeth Coggleshall, yn yr un swydd. Byddai yn gyflredin yn pregethu i ddwy fil o bobí. Ni bu yno yn hir cyn newid ei farn am Henadur'aèth, ac fe ymunodd â'r Annibynwyr. Ar y 29ain o Ebrill, 1646, galwyd ef i bregethu ger bron y senedd, na ddydd oedd yn cael ei gadw yn ŵyl gan yr hen Bun'taniaid. Dangosoid fwy o ysbryd rhydd y tro hwn nag a arferwyd gan ei gydbleidwyr ar y pryd, ac yn fwy fell/ pan ei galwrd i bregethu yno ar y dydd canlynol i doriad pen y brenin, Charles L, yr hyn a gynwodd le Ionawr 30ain, 1649. Yn y bregeth Htdäbp, 1649.]