Cylchgronau Cymru

Y GEINIOGWERTH. Gweinidogaeth yr Efengyl a Dysgddiaeth. JLT BREGETHWYR IEUAIÌÍC. Ohwi, anwyl gyfeillion, fydd yn sefyll ymlaen y frwydr gref- yddol yn Nghymjru cyn pen nemawr o flyneddau. Ar eich duwiol- deb, ymroddhid, a'ch deheurwydd chwi dan Dduw, yr ymddi- byna agwedd crefydd yn yr ces ncsaf. Fel y galloch ymharotoi erbyn eich dydd, y tymmor yn mha un y bydd eich boll ddoniau naturiol a chyrhaeddadwy yn ddigon bychan, mae o'r pwys mwyaf i chwi feddu syniadau ìled gywir, os ywyn alluadwy, ar naws a gogwydd. angheníon a nodwedd cyffredinol cich tymmor—pa beth iÿdd ei beryglon, ei ragoriaethau, a'i ddyledswyddau ; ynmha gẁro'rgwer- syll y mae y gelyn yn debyg o wneyd ei ymosodiadan cyfrwysaf a chyndynaf; yn mha ffurfiau yr amlyga gwrthodiad yr efengyl ei hun—pa un ai mewn hollol ddifaterwch, mewn croesawu llygriad o grefydd Crist, ai ynte mewn gwrthodiad eglur a chyhoeddus o grefydd yn mhob ffurf. Nid anhawdd ydyw ateb y gofyniadau hyn. Mae eich oes wedi dechreu—mae llinellau cyntaf y w&Avr yn weladwy—mae ei thueddiadau wedi ymddangos : ac er nad ydynt fel yr afon liíeiriol yn gorlifo yr holl wlad, y maent yn ddigon amlwg i ni weìed eu cyfeiriad, tua pha le y mae eu rhed- iad. Ni a nodwn ddau neu dri o'r tueddiadau hyn. 1. Nid ydyw yn anhawdd gweled fod Pabyddiaeth yn gwisgo ei harfau, ac yn ymbarotoi i'r frwydr unwaith eto. Maey dyn pechod gyda'i honiadau haerllug, ei draddodiadau anorphen, ei gynghorau cyífredinol, a'i clyniad apostolaidd, wredi gosod ei galon ar Gymru. ac wedi penderfynu na chaiff* dim fod yn eisieu sydd o fewn cyr- haedd ei gyfrwysdra, a nerth ei fraich ef, i'w dwyn i newid gair Duw am eiriau dyn; angeu ac eiriolacth Crist, am benydiau, gweddiau y saint, a maddeuant y pab ; doniau a grasau yr Ỳsbryd, am rin- weddau y sacramentau. Nid breuddwyd ydyw hyn—mae ganddyiit genadau yn ein gwlad eisoes ; mae ganddynt eraill yn derbyjs man- teision, ac yn ymbarotoi i ddyfod ; maent yn adeiladu rhwng ein mynyddoedd, a hyny gyda'r fath wychder a gwastraft" a phe baent yn teimlo mor sicr o Gymru ag yd^mt o Spaen neu'r Ital. Mae y pellder sydd rhwng Pabyddiaeth a chrefydd sefydledig cin gwîad yn lleihau bob blwyddyn. Nid Pabyddiaeth sydd yn taflu ymaith ei honiadau, ac yn myned yn llai Pabyddawl. A newid yr Ethiop ei groen, neu y llewpard ei frychni'? Oud surdoes Rhiifain syddyn lefeinio y grefydd wladol. Mae cannoedd o'i phersoniaid yn cael eu dysgu bob blwydd;, n i gredu nad ocs dim grym yn eu hordein- iadau, na dim rhinwedd yn ordmhadau eu heglwys, ond a gaffer oddiwrthi hi trwy olyniad rheolaidd : a pha ryíedd gan hyny iddynt deimlo eu hunain oddicartref yn mhob man ond yn ei mynwes hi, Mae ein llywodraethwyr a'n seneddwyr wedi dadgan eu barn, ac yn parhau i'w ddadgan, nad ydynt hAvy lel üywodraethwyr i wue\4 un gwahaniaeth rhwng crefydd Crist a chrefydd y pab ; ac mai ^,; JMfiHEFIfí, 1847.1 1