Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

$$vml « a$haW»pr* Rhif. 63.] MAWRTH, 1832. [Cyf. VI. COFIAi\T Y PARCH. MILES EDWARDS, Gynt Gweinidog y Bedyddwyr yn Nhrosnant Pontypwl. "Yn ei swydd Yn barod ar bob galwarì ; a tbros bawb Gweddiai, gwyliai, wylai, teimlai: nial Aderyn, trwy fod deniad cu ei gais Ara gaelei esyll ieuaiut idd yr wybr. Efe, pob modd, ei ^ais; pob oed, ei ŵg, 1 fyd mwy cain, blaenorai ef y fFordd. GOLDSMITH. HANESYDDTAETH Gwladol, neu Eglwysig, a gynnwysa, yn anocheladwy, hanes unigolion; ac o'r tuarall anhyall yw ysgrifenu Coíiaint dynion cyhoeddus, heb nodi ar yr un pryd amgylchiadau y wiad a wasan- aethent, neu y corph crefyddol y per- thynent iddo. A thra y byddo yn wir- ionedd diyniwad fod nodweddiad dyn yn derbyn llawer o'i briodoliaethau oddiwrth y dygwyddiadau a'u cylch- ynant, a bod cymmeriad pob gwlad yn cael ei wneuthur i fynu o eiddo ei thrigolion, ac yn enwedig ei swyddog- ion, a'i gwýr cyhoeddus ; bydd yn wir hefyd nas gallwn ymhysbysu ein hun- ain o barth bywydau unigolion, heb dderbyn rhyw hyiíorddiant am gym- weriad yr oes yn yr hon y buont fyw ; ac, ar y Uaw arall, wrlh ymgydna- oyddu â phrif deitìii gwahauiaethol unrhyw oes, cynnoithwyir ni yn fawr i ífurfio barn am ei thrigolion. Oddi- yma y cyfyd cyssylltiad agos ac an- wahanol rhwng gweithiau Bywgraíf- ladol ac Hanesyddol. Os meddwch draethodion ar fywydau enwogion unrhyw sefydiiad crefyddol, neu am- gen, nis gellwch fod mewn dill'yg wawr o wybodaeth am y sefydíiad hwnw; ac nid goichwyl annichonad- wy fydd, allan o'r cyfryw ysgrifen- ^üau, gyfansoddi ei haues. Eithr os yn antfodiog y bydd coiradwriaeth blaenoriaid, ao enwogionymadawedig ^edi eu gadael i lithro i fro anghof, ! arwy esgeulusdod y gorfucheddwyr, I Cyf. VI. bydd y cyfryw hanes o anghenrheid- rwydd yn anmherllaith ac annigonol; ac amddifadir y byd, nid yn unig o goffa ac anghraifft ei addurniadau a'i gymmwynaswyr penaf, ond hefyd o wybodaeth gywir a manwl am y sef- ydliadau mwyaf bendithiol. Gyda chryn anhyfrydwch y gorfydd arnom gotìo, mai cylfelyb i hyn ynt amgylchiadau Bedyddwyr Cymru: y rhan amlaf o'u henwogion, yn aelodau, yn ddiaconiaid, a gweinidogion, y rhai oeddynt ar unwaith yn gynnaliaeth ae yn addurn iddynt, ydynt heb nem- awr o gof am danynt, rhagor na bod eu_ henwau (nidpawbohonynt) ar glawr, a rhyw ddrychfeddwl anmhènodol am eu defnyddioldeb a'u parchusrwydd yn eu dydd. Nid yw yn ystyriaeth galonog yn y byd fod ein tadau, y naiil ar ol y lla.ll, wedi methu, neu wedi esgeuluso cytìawni y gwaith ang- henrheidiol a phwysig o drosglwyddo gwybodaeth am gymmeriad, a llafur, a buchedd y rhai yn eu dydd a wasan- aethent ein corph, gan fyw a marw yn ngwasanaeth ac amynedd lesu. I'r nodiad hwn ni feddwn ond ua eithr- ad ; a chyda chryn lawenydd y swn- awn hwnw; llafur Hyddlawn a di- ludded yr hybarchus Joshua Thomas, o Lanllieni, yn crynhôi, yn cyfansoridi, ac yn cyhoeddi ein hanes sydd yn haeddiannol wedi anfarwoli ei enwyn mysg ei frodyr. Y mae wedi gosod yn ein meddiant drysorau hanesyddol anmhrisadwy, am y sawl a aethant