Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

€üvtál P 13rìn,>ì>ì»Uii*v Rhif. 72.] RHAGFYR, 1832. [Cyf. VI. COFIANT Y DIWEDDAR BAECH. ABEL VAUGHAN, Gweinidog y Bedyddwyr yn y Cefnbychana Phenycae, swydd Dinbych. V Gor.YGYDD HYBARCH,—Llawer o ddyddanwclt, mewn amryw fodd, mae eich Orf.AI. godidng wedìeiroddi i mi ereiddechreuadhyd yu bresennoli yuenwedigBywgraffiadau y duwiolion y rhaieydd yii inarw yn yr Arglwydd ; oherwydn mae cofnodi hanesyddlaeth yr ymadawedifr, a danjros yr íiyn oedd hynod odeilwng arhinweddol yn ymarwrddiad y mar'w, vn ddyddanus i'rmeddwlduwiolj ac yn fywiorad i'r meddwl gwan i gyfrif marw yn gyfyngder bychan i fyned trwyddo, ond cael sengu eü traed ar sraitf yr oesoedd, ar fryniau anfarwoldeb. Byddat yn ddiolchgar i chwi am roddi 11« i'r lmnes canlynol yli eich GREAI, dysnywen. yr hwn o ysgrifenwyd gan y Parch. Ellis Evans, er Cofiant o'r jrwr enwojf a duwiol hwnw, y Parch. Ábel Vaughan, yr hwn aaeth oddiwrth ei waith at ei wobrj ac odditan y groes i wisgo'r goron dragywyddol yu nef y nefoedd. Ydwyf, yr eiddoch, 4tc. Ruthìn. G. AB S. PBY8. AbEL VAUGHAN, a anwyd yn mis Medi, 1784, yn y Plas Bwcley, plwyf Llan- efydd, gerllaw Dinbych, o rieni gonest a diwyd, y rhai oeddynt mewn sefyllfa gys- uriis, o ran en hamgylchiadan, ac j n dydd- ynwyr o'r gradd blaenaf yn y plwyf hwnw. Am ei helyntion yn ei ienengctyd, nid oes genyfychwaneg o wybodaeth nag ei fod yn liynod yn ìnhlith yi* holl blant, o ran cyf- lymdra eiamgyffrediadan dwysion, ffraeth- ineb ei attebion, a heneidd-dra ei jnires- ymiadau, ac o dnedd fyfyrgar er yn blen- tyn. Yroedd rhyw argraffiadau dwysion am íryflwr ei enaid, y farn, a byd tragyw- yddol, yn ei feddiannu er yn foreu iawn. Byddai hefyd yn aifer gweddio, fel y medrai, cyn ymosod at unrhyw orchwyl y meddyliai fod rhyw bwys, anhawsder, neu berygl yn perthyn iddo. Pan oedd un- waith yn ymosod ar ryworchwyl, achryn anhawsdra iddo i'w gyflawni, (ond pa fodd bynag efe a lwyddodd,) gofyuodd un o'r teulu iddo, pa fodd y daethai trwyddiî a'i atteboedd, " Cofio am ryw weddi oedd genyf a wnaethum, a dywedyd hono,onite ni ddaethwn fyth trwyddi." Pan oedd «"hwng wyth a naw inlwydd oed, daeth y Bedyddwyr i'r ardal hòno i bregethn, *ef i'r Bryn Deurydd a'r Plas Coch, Cyf, VI. ac yr oedd Ilawer yn myned i wrando ar- nynt yr amser hwnw, a chryn ddeffröad trwy y gymmydogaeth, a byddai yntau yn yr odf äon yn gysson. Pan y collid et oddi wrth y tŷ, am gryn amser, ganol dydd, neu yn yr hwyr, y gofyniad cyffredin fyddai, A oes odfa yn y Bryn, neu yn y Plas Coch yn awr ? Yn mhen amser agorodd ei dad ddrws i roesawu pregethwyr yno, yr hyn a fu yn hyfrydwch mawr iddo, a bendithiodd Duw ei dý, fel eiddo Obededom gynt, o herwydd arch Duw Isiael. Ar yr 20fed dydd o Awst, 1804, bedyddiwyd ef ar broffes o'i flydd yn yr Arglwydd Iesu, gan y Parch. T. Jones, o'r Glyn, niewn afon geillaw Dinbych. Efe oedd y cyn- taf a fedyddiwyd yn y dref grybwylledig, yn yr oes hòno. Dechrenodd bregethu yn y flwyddyn 1806: urddwyd efyn Ruthin yn y flwyddyn 1808; bu yn gweinidog- aethu jno, acyn Nglyn ( eiiiog, hyd y tì. 1811, pan urddwyd John a Samuel Ed- wards yn s;yd-weinidogioii yno; parhaotíd i weinidogaethu yn Rhnthin hyd > fl. 1815, a bu fyw, y rhan íwyaf o'i amser wedi hyny, mewn tyddyn rhwng Dinbych a Llunsanan. Cymmerodd le yno i bre- gethu ynddo ei hun, ac ereill a alwent heibio; pa rai agaffent dderbyniad cioes- 45