Cylchgronau Cymru

CtREAIi Y BEDYDDWT& Rhif. 113. MAI, 1836. Cyf. X. COFIANT MR. T. EDWARDS, RÜMNI. /~^wrthrych y Cofiant hwn a anwyd " yn mhlwyf Llanuwchlyn, sir Feir* ionydd, yn y flwyddyn 1803. Ei rieni oeddent ac ydynt yn aelodau gyda y Trefnyddion Calfinaidd ; ac y mae ei dad yn un o flaenoriaid y gymdeithas hòno. A diammen, yn ol egwyddorion y gym- deitlias hòno, i Mr. Edwards gael ei ddwyn i fynu yn ei febyd o dan aden cre- fydd; ac fe dderbyniodd hyíforddiadau yn ei ieuengctyd a'i dilynodd ac a ym- ddysgleiriodd ynddo hyd derfyn ei oes. Cafodd ei dywys i'r ysgol Sabbathol yn ieuangc iawn, ac nid difndd a fn hyny iddo; canys hi a argraffodd ei delw hardd- lwys arno ; ac er cryfed a chynddeiriog- cd oeddent ffrydiau Uygredigaeth, eto methwyd a dileu y ddelw hon ymaith, ond hi abarhaodd i ddysgleirio ynddp fwy fwy hyd nes machludodd ei haul. Cafodd Mr. Edwards ddysgeidiaeth yn ei dymmor plentynaidd ac a'i gwnaeth yn alluog i gario masnach ymlaen mewn maelfa (shop). Bu yn treulio ei amser fel egwyddorwas, er dysgu y gelfyddyd uchod, gyda Mr. a Mrs. Jones, tad a mam ei wraig. Wedi Md ei amser ddod i ben fel egwyddorwas gyda hwy, ymhen rhyw yspaid o amser aeth drosodd i Lynlleifiad, gan ddilyn yr ,ln gelfyddyd; ac wedi myned yno daeth y» gydnabyddna â'r Beirdd, y rhai a fawr hofifodd; o herwydd yr oedd Mr. E. yn Prydyddi ac yn barddoni ychydig cyn ''yuy, ac felly yn hofh pawb cyfarwydd yn dieolau barddoniaeth. Mynych y clyw- ais ef yn coffhau yn barchus am Feirdd y Cyf. X. gogledd. Ond y mae yn debygol nad oedd Mr. E. yn gwybod ond ychydig am reolau barddouiaeth pryd hyn, ond daeth yn dra gwybodus trwy lawer o lafur ac ymdrech wedi hyny. Gwedi aros am dymmor yn Llynlleifiad teimlai ei iechyd yn anmharu, a dychwelodd adref i dŷ ei dad; ac yn hyd yr amser hyny y bu ef gartref ymroddodd o ddifri i ddysgu rheolau barddoniaeth; ac yn ei ymdrech efe a lwyddodd i raddau mawr, er fe ddichon mai nid i berffeithrwydd. Ymhen yspaid ar ol hyn cymmerodd daith i lawr i'r dehendir, ac nid arosodd nemawr yn un man nes dod i lawr i Ferthyr Tydfil. Ac wedi dyfod yno cafodd le mewn maelfa gydag un Mr. ——, ac yma dra- chefn ymunodd â Chymdeíthas y Cym- mreigyddion; acfelly daethyn adnabyddus â chyfeillion a darawent ei archwaeth: ond dilyn cyfeillach rhai o honynt a fu yn foddion idd ei lygru i raddau mawr. Nid hiry buyn Merthyr cyn dyfod i Rumni, Ile yr arosodd nes gorpben ei yrfa yn y fuch- edd bresennol. Ac wedi dod i'r ardal hon cafodd le i fod yn ysgrifenydd mewn swyddfa berthynol i'r gwaith haiarn yn y lle hwn. Yn yr amser yma ymddangosai yn dra difater o berthynas i grefydd; arferai drenlio y Sabbathau yn nghyf- eillach ofer ddynion. Ond ermorgryfed oedd ffrydiau llygredigaeth yn ymosod arno, eto yr oedd rhyw weddillion o eff- eithiau yr addysgiadau boreuol a dder- byniodd oddiwrth ei rieni yn aros o hyd ar ei feddwl. Yn y swyddfa lle yr arferai 17