Cylchgronau Cymru

<&vtal » &ẃj»Mi)i)jm% Rhif. 29.] MAI, 1829. [Cyf. III. BYWGRAFFIAD Y DIWEOOJiR BâRCH. SAMV£L BSLS3SB. ^JAMUEL BREEÄE a aned yn r^ mhlwyf Llanddinan, yn agos i Lanidloes, swydd Drefaldwyn, yn y flwyddyn 1772, o rieni parchus yn y gymmydogaeth hòno. Yr oedd ei dad yn Saer tiòliau, ac yn dal tyddyn by- chan. Yr oedd gan rieni gwrth- ddrych ein Cofiant aruryw o blant, ac y mae rhai o honynt wedi ei örfuch- eddu. BHnwyd Samuel, pan öedd yn ieuangc iawn, gan ŵyn a gwaew dirfawr yn un o'î goesau, ỳr hyn a'i gwnacrh yn fyrach nâ'r llaür ac yn dra dift"rwyth, yr hyn a aChosodd iddo ddefnyddio fftm-fagl tra fu býw. Es- gynai yn rhyfedd o gyflyin ar gefn ei geffyl, megis ar nn naid, neu ehedlam chwinrwth» Ymhyfrydai Ilawerei we- led yn esgyn felly o he'rwydd ei gyf- lymdra, fel rheistr ar y gorchwyl. Ei ond ef, o ran corpholaeth, oedd ei goe$-fach; yr oedd cyfansoddiad pob rhan aralio'igorph yn wroî, gweddus, cymraesur, a gwisgi; yn alluog i lamu frwy y fyddin, a neidio dros y mur, afc à'i freichiau i ddryllio ý bŵa dur. Trwy ras 'rwy'n Hysgwyl gwel'd fy nghyfaîll Yn dod i'r lan heb fod yn gloff ; A'r gelyn olaf wedi ei faeddu, Gab ý Prýnwr anwyl, hoff. Mae Rhagluniaeth doethy néf yn ar- feroí o osod y fiafll beth ar gyfer y ila.ll i fantoli y glárian, rhag i ben blinder a chyst'udd bwyso pen Ila'wénydd a dyddanwch i'r llawr yò lan. Bu cloíí- ni Brteze yn achlysur i gytthyrfu ei rierií i roddi mwy o ddysgeidiaéth CÝF; IÌI. '! «. ,•;; !■ iddo, nag a gawsai oni buasai hyny. Trwy ei ddiwydrwydd yn yr ysgoj.,, daeth yn rhifedydd ac ysgrifenydd da ddigon. Cymbwysodd hyu ef.i ennill ei fy wioliaeth yn Ued fureu, trwÿ gadw ysgol ei huu, yr hyn a ystyriaì yn.fraintfâwr, oblegid fod ei gloflni wedi ei auaddasu i'r rhan fwyaf o or- chwylion ereill, perthynpl i'r llafur ä osodwyd i blant dynioti i ymguro yn-. ddo dan haul. Yr oedd efe dan ddeffröadau cref- yddol er yn ieuangc, pan oedd gar- trefgydâgei rieni,ac arferai ysbongcio fel yr hydd i wraudaw pregethiad yr efengyl.* Bedyddiwyd ef yn y Bo- lau, swydd Faesyfed, yn y flwyddyn 1793, pan oedd yn 21uin oed. Yn' inis Medi,1794; aiweiniodd Rhaglun- iaeth mawr S. Bieeae, â'i edau sidan anweledig, i Benrhyncoch, yn agos i Aberystwyth, i gadw ysgoi; pryd yr oedd y diweddar Barch. Thomas Ev- ans yti weinidog yn Aberystwyth,Pen- rhynóoch,a Thalybont; yr hwn oedd y gweinidog cyntaf a sefydiwyd yno.—■ Gwedi ei ddyfodiad i'r Penihyn, gwrandawai yr efengy^L.yn ddifrifol, iiifai y dagrau o'i Jygaid ef yn ddafn- au mawrion, a chanai gydíi blàs a hwyl nefolaidd, nes byddai ei Aleluia ef megissŵn taran gref, yn hynod yn * Yn enwedig gan y diweddar Barch. Evan Richards, Caernarfon, pregethwr yn wÿsg y Trefnyddion Calnnaidd, a'r Parch. Chiistmas Evans, y rhai oeddynt ei bregethwyr mwyaf d'ewisoí: ond o faih y Bedyddwyr oedd efe (a'i rîeni) er pan ddechreuodd farnu drosto ei hun.- tì0h. v .-...-'. ■ .- . 17