Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

eareal t) 3$tfr#ttitt«?» Rhif. 39.] MAWRTH, 1830. [Cýf; IV. BYWGRAFFIAD Tt PAF.CB. B&2TB.T GREGORY. YR oedd Henry Gregory, fel dyn, ac fel Ciistion, yn nn o rai rhagor- ol y ddaear. Argyhoeddwyd ef pan yn dra ienangc, a rhoddodd ei iiun yn aelod o Eg- lwys y diweddar lîaich. Hugh Erans, Cof- iantyr bwn a ymddangosodd yn Ngreal y Bedyddwyr, Cyf. 3, tudal.257. Mae yn debygol iddo ddechreu pregethu cyn mai wolaeth y gŵr tra theilwng hwnẃ, er ei fod y pryd hyny dan ugain oed. Ych- ydig cyn marwolacth ei weinidog caredig, efe a ddaeth yn bregetliwr derbyniol a chlodfawr, a dewiswyd ef i ganlyn Mr. Evms fel gweinidog ar yr eglwys Fedydd- iedig gyfrifol a thra ëang hòno; Yr oedd y gwŷr teilwng hyny, Mr, Thomas Evans, Mr. Peter Davies, Mr. John Price, o Maes- y-gelli, ac y mae yn debygol Mr. Evan Bower, a Mr. Dacid Wüliams, o Gefn-y- gwaelod, yn gyd-lafurwyr a cliynnorthwy- wyriddo: a chan fod yr aelodau yn was- garedig dros wlad ëang, a chanddynt gyfarfodydd meẅn gwahanol fariau, yr oedd yr holl weinidogion hyn mewn llawn waith. Ni chrybwyllir am dano gan Calamy na Palmer. Ymddengys na fu eiioed yn weinidog sefydledig mewn eglwys-blwyfolj ac o ganlyniad uis gall- esid ei enwi yn un o'r rhai a fwriwyd allan ö'reglwys; etto, pa fedd bynag, yroëdd yn tln o'r blaid hyny, a chyfranogodd yn helaeth à hwynt yn y dyoddeíiadau a gan- lynasant; ac nid oes lle i ammau na phre- gethodd efe yn fynych yn yr eglwysi- plŵyfol. Efe a ddaliodd yn wynéb yr ystorm ofnadwy ac ethrywyllt; yr hou a ddechreuodd yn amser y Diwygiad, ac a barhäodd yn agos i ddeng mlynedd ar liugain, gydâ chadeinid digryn, a dyfal- bara diarswyd. Efe a fu byw i weled ei Cyf. IV. i holl clynion creuìòn wedi eu dìarfogî; y í rhan fwyaf o honynt, yn wir, wedi ea j gosod yn y llwch; a hyny, hefyd, mewa i amryw brawfìadau, wedi iddynt ddyfod i j ddîwedd dychrynllyd ac anmhrydlawn. Yr oedd yr eglwys, yn ei amser ef, yn ' cyfarfod yn bènaf mewn lle a elwir Cwm, ' yn mhJwyf Llanddeici-ystrodeni, Swydd ] Faesyfed. Yr oedd efe ei hun yn dal ! fferm yn yr un ẃlad, ond nis gallaf.gael i gafael yn enw y lle. Poenwyd a dygn- flinwyd ef yno yn grenlawn gan yr erlid- wyr dideimlad a barbaraidd. Nid y\r yn debygol iddo ddiangc rhag cael ei gar- charu; am hyny, pa fodd bynag, nid wyf yn alluog yn bresennol i roddi un rhyw hanes; ond yn anrheithiad ei feddiannaa yr oedd yn ddian yn ddyoddafwr niawr a mynych. Un tro cymmerodd yrerlidwjrr yraaith ei holl anifeiliaid, oddigerth uá fuwch, yr hon a adawsant mewn math o wawdj neu diriondeb ffugiol, r*r dybeu i'r plant gael llaeth. Ychydig wedi hyny, pan oedd y gŵr da oddi cartref, daethant a chymmerasant ymaith y fuwch hòno he- fydJ Dywedwyd amser maith o'r blaen^ fod tosturi y drygionwt yn greulawu. Caf- odd y teulu duwiol hwn broíi yn ofidu* eirẁiredd y dywediad. Mae yn debygol i'r fuwch gael ei gadael y tro cyntaf mewn trefn i gael cyneusdra i roddi min Hymach i drallod ac adfyd y dyoddefwyr, trwy ei chymmeryd ymaith drachcfn yn annysg- wyliadwy; ac felly gellir ystyried yr achoc fal math o adgywreiniad ar ddulliau mwy cyffredin o ddideimladrwydd a chreulon- deb. Y gŵr, pan ddychwclodd adref, a gafbdd ei wraig anwyl wedi ei gorlwytho â gofid a thrallod, yn galaru ei cholled o'i buwch ddiweddaf, ei hunig fuwch weddill*