Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

CtREÌAIi Y BEDIDDWTB. Rhif. 80.] AWST, 1833. [Cyf. VII. TRAETHAWD AR FALCHDER; A DDARLLENWYD GER GWYDD DIRPRWYWYR ATHROFA Y FENNI, AR DDYDD YR HOLIAD BLYNEDDOL, MAI 21, 1833. "A man'spride shaîl bring him low, but honour ahall uphold the humble in sjririt."—Sot. /^WIR fod ein dedwyddwch, yn " gystal ag ein gwybodaeth, yn ymgodi o ymsyniad ac adfyfyriad; etto hoffder afreolaidd yn y blaenaf a'n harwain i anghymmedrolder, a a thuedd ormodol i gofleidio yr olaf a rydd fodoliaeth i falchder; o barthed pa un cawn wneud y nod- iadau canlynawl,—Ei natur a'i du- edd,—ei afresymoldeb,—ac y modd- ion idd ei ddarostumg. Balchder a dardda o farn bleidiawl am danom ein hunain, a deillia o edrychiad ar ein pethau goreu heb eu cyferbynu â'n hamrywiol anmher- ffeithderau ac ein colliadau: eithr y mae balchder yn gynnwysedig nid yn unig mewn tybiaeth unigawl ein bod yn meddu rhyw ragoriaethau bynodawl, megis synwyr, addurn, a grymus amgyffrediad, ond yn yr ymorfoleddiad meddyliawl hyny pa un sydd yn canlyn y fath ddychym- myg, a'r hwn orloniad sydd anghym- mysgedig ag unrhyw hunan-anfodd- lonrwydd, cyfodedig oddiwrth olyg- iad ar ein pechodau. Pe byddent ein rhinweddau ac ein cyflawniadau ynddilwgr, yna hunan-ymddigrifwch perffaith a allai fod y n effaith o honynt, ond yn gymmaint a bod ardderch- awgrwydd dynawl, yn gyssylltiedigâ gwendidau dynawl dylai ein hymhy- frydiad gael ei gymmedroli yn gafat- ebawl iein troseddau aceîn colliadau. Y gwahaniaeth rhwng gostyng- eiddrwydda balchder sydd gynnwys- CYF. VII. edig yn hyn, sef fod y dyn gostyng- edig, gan nad pa dalentau bynag ydynt feddiannol ganddo, yn eu hystyried fel cynnifer o wertnfawr- eddau wedi eu hymddyried iddo gan ei Nêr, pan y mae y balch yn ym- ffrostio fel pe byddai nid yn unig yn ddeiliad ond yn awdwr ei gynneddf- au, ac felly gwneud delw o hono ei hunan yn lle mawrhygu Duw am danynt. Y beilch yn wastadol a ymwthiant ymlaen i bob cymdeithas, ac ym- drechant wneud eu hunain yn am- lwg i'r byd; nid ydynt foddlawn i fwynhau pleserau cyffredin cy- feillach, ond ymegniant am y He blaenaf ynddi, a theimlant awydd am ddisgleirio mwy nâ phawb. Y cre- aduriaid rhyfygus a thwyllodrus hyn a chwennychant i bob gradd wybod am eu rhagoriaethau corfforawl a meddyliawl; ac, fel y dyweda un, y maent mor llawn o hunan fel y coll- ant ef ar yr holl gymdeithas, oblegid sicr pe na byddai llestr y galon mor llawn o hwn na wnai redeg yn was- tadol dros yr ymylau. Ond etto bydd- ai hunan-ymffieiddiad hollawl yn gymmaint o fai a hunan-ymhoffiad anghymmedrol; gwnaihynfarweiddio holl gynneddfau yr enaid, a'u suddo i sefyllfa o anweithgarwch: dylai dyn barchu ei hunan, fel bod galluog o wybodaeth, rhinwedd, a dedwydd- der tragywyddol; oblegid y maegwa- haniaeth rhwng gwir ystyriaeth o eẃt 29