Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

màfflàffi'ffi «EDYÖBWY». Rhìf. 8 t/j MEDl, 1833. [Cyf.YII. DARLITH AR ANTINOMIAETH. Antinomîamsm is a system which cancels every moral tie, consigns the whole haman race to the extremes of presumption or despair, erects religion on the ruins o( morality, and imparts to the dregs of stupidity, all the poweis of themost active poison. Like the thick-skinned monster, of the ooze and the mire, which no weapon can pierce, no discipline can tame; an epidemic malady, an evil of gigantic size, and deadly malignity: which is qualified for mischief, by the very properties which might seem to render it an object of contempt :—its vulgarity of conception,— its paucity of ideas,—its dctermined hostility to taste, science, and letters............ R. Haiì. V prif gymheUion a'n tueddant i ddeisyfu sylw at Antinomiaeth, ynt gasineb trwyadl ato, a dymun- iad iddei ennyn yn mynwes pob dar- llenydd; herwydd nid ystyriwn ef amgen trefniant dinystriol,—heresi ysgeler,—cabl-draeth ar ddeddf santaidd y Goruchaf,—a dianrhyd- edd i efengyl Crist;—yn ei erthyg- lau yn anysgrythyrol,—yn ei anian yn ddrwg,—yn ei ganlyniadau yn ni- weidiol;—yn warth i Gristnogaeth, yn felldith ac yn bla yn y byd cre- fyddol. Distrywia bob cymhellion i ufudd-dod, gwanha bob tueddiad i ymdrechu yn erbyn llygredd anian, meithrina dybiau íFafriol am bechod, cefnoga ddiofalwch parthed santeidd- rwydd personol, a thuedda i gyn- nyddu gwyd ac annuwioldeb....... Un o'r prif deithi a nodweddant Antinomiaeth, yw analluawgrwydd i oddef ymchwil. Cara lercio a chyn- llwyn yn nghudd mewn tywyìlwch. Pe amgen gwrthdynid y llen a ordoa ei hagrẁch, a gosodid ei wrthyni yn ngwyneb goleuni. Nis meddwn y dy- muniad Ueiaf i hawlio un berthyn- as â'r Antinomiad. Ni chwennychem tno ei chwaeth, nac ei ysbryd, nac CYF. VII. ei gredo, na dim sydd eiddo iddo. Mewn gwirionedd, nis gwyddom pa un atgasaf yr Anghredwr (Infi- del) neu yr Antinomiad. Er mor wahanol ynt y pleidiau hyn o berth- ynas rhai materion, etto cydunant mewnti» peth * yn eithaf cariadlon, sef yw, y pwynt o rýddhau dyn oddiwrth bob rhwymedigaeth iddei Gh-ewr, ac o bob cyfrifoldeb i Farn- ydd yr holl ddaear. Eu dull o brofi hyn sy gwbl wa- hanol, ond eu penderfyniadau ynt gynhebyg. Yr Ánghredwr á haera, nad oes a fyno dyn â'i grediniaeth, plegid ymddibyna ar y farti a ffurfia o barthed y profion o wirionedd un- rhyw osodiad a gynnygir iddei sylw. Anghofia taw tueddiad y meddwl a lywodraetha yn benaf yn ffùrfiad ein golygiadau am agos pôb gwrthrych. Yr Antinomiad, ar y llaw arall, a ddilea gyfrifoldeb dyn drwy anturio profi, nad ynt rhwymedig- aethau dyn ond gogýmmaint a phur- deb ei anian; a chan fod ei anian yn llygredig, taw anhyall bod yn ddy- ledswydd arno gredu yr hyn nis gàll * Wardlaw, on Moral Responsibility. 33