Cylchgronau Cymru

fpii^*^» WPU)Okft IINnABÌ Rhif 45. MEDI, 1900. Cyf. IV. BECHUANALÄND—gwlad y brenin KHAMä. (GYDA DARLUNIAU.) |RA y cydnabyddir yn gyflfredinol fod breninoedd a thywysogion brodorol Affrica, a'u cymer\rd gyda'u giíydd, yn anwaraidd, creulawn, a rhyfelgar, yn lìygredig, a dr}-gionus, y mae er hyny eithriadau rhagorol ; ac un o'r cyfryw yw y Brenin Khama. Ganwyd ef, fel y bernir. nid yn mhell o Kuruman, gorsaf genadol yr enwog Robert Moffat, a dylanwad ac add}rsg yr hwn a fu yn oleuni ac yn ras i'w feddwl a'igymeriad. Mae hedd}rw tua 66 mlwydd oed, yn dàl a theneu, yn gwisgo }m weddaidd niewn agwedd a ffurf Ewropeaidd, ac yn meddu gwynebpryd arwyddocaol o feddwl deallus, cydwybod oleuedig, a gwrtaith Cristionogol. Mae yn b}rw bywyd crefyddol manwl a chyson. Darllena yn gyson a rheolaidd yn ei dŷ Air Duw, a dilyna foddion gras gyda ffyddlondeb mawr, ac nid oes dim yn ormod ganddo wnejrd i gynorthwyo a llwjrddo achos ei Waredwr yn ei wlad ac yn mysg ei bobl. Mae ei barch i'r cenadon, a'i ffyddlondeb iddynt, yn adnabyddus drwy yr holl wlad a'r Cyfandir Tywyll.' Dywedir mai Cristion brodorol oedd y cyntaf ddywedodd wrtho am Waredwr, ac mai cenadwr perthynol i'r Morafiaid fu ei brif athraw, a'i bedyddiodd, ac a'i derbyniodd yn aelod eglwysig ; ond y mae yn ddyledus i'r Parchn. McKenzie a Hepburn, perthynol i Gymdeithas Genadol Llundain, am ei wybodaeth fanwl a helaeth, a'i hyfforddiant mewn bywyd cymdeithasol. Bu ei dad fyw a marw yn bagan, ac yr oedd am i'w fab ddilyn