Cylchgronau Cymru

TRISORFA RHYFEDDODAÜ, Rhif. 3.] MAI, 1833. [Cyf. I. RHYDDID, Mr. Golygydd,—Gani chwi fod mor garedig a rhoddi yn elch Trysorfa fuddiol a rhytedd, yr hyn a anfonais i chwi ar Gaethiwed a Gorthrymder,áì\aa o waith ciŵdwiw Gwallter Mechain ; yr wyf eto yn anfon rhan arall o'r unrhyw Draethawd, ar Ryddid, gan ddymuno iddo gael ymddangos yn eich Rhifynau canlynol: a gobeithio y bydd o les a difyrwch i'ch Darllenwyr Iota. a losgwyd gan lliosog. Amrywiol ddamweiniau yn nghodiad a gostyngiad Rhyddid gwladwriaethol, o'r ctjnfyd hyd ei sefydliad yn Mrydain, Henffych-well, O nef-anedig Ryddid ! canys cyn i drigolion daear dy fwynhau, yno yr oeddyt; â ded- wyddwch y bendithiwyd dynolryw.pan gawsant tydi yn darian i'w hamddiff- yn yn erbyn rhuthrau camrwysg or- mesol ; balclider a thrawsder brenhin- ol oedd gas genyt; pob ysbryd Uariaidd, pob calon ddoeth, a'th hoffodd ; canys pan gynted ag i'th ddëolwyd o Samosi gan y trahaus-deyrn Polycrates, uffern ar y ddaear y cyfrifodd Pytha- goras wlad ei enedigaeth hebot; casä- odd frô ei henafiaid er dy fwyn,ac ni bu esmwyth nes y cafodd hanes y llywod. raeth lle y gosedaist dy breswylfod, Pob teyrnas lle y cymeraist feddiau- au ynddi, aethyn enwog drwy'r byd; pob ewyllysiwr da i ti, peraist ysgrif- enu eu henwau (haeddawl o oren-glod) ar golofnau pres,hyd na bo amser mwy. Pob brenhin a ddymunodd dy gym- deithas, ti a beraist i'w deyrnas lwyddo mewn masnach a chyfoeth: anwybod- aeth a giliodd a'r celfyddydan a dywynodd. Yr Aipht a heidiodd o ddynion dysgedig, dan lywodraeth dy goleddwr Sesostris, a hyny a gryfhäodd ei fraich mewn rhyfel, ac a amlhäodd el gyfoeth amser heddwch: ti a'i gwnaethost yn ymerawdwr y moroedd. PtolemyPhiladelphusbetyd, eu dysgedig frenhin, yr hwn a gyfoethogodd lyfr. gell Alexattdria, & chan mil o lyfrau ; a'i ddilynwyr a'u hamlhäodd i taith gan' mil ; hanner pa rai Jnlius Cesar, dy orthrymwr mewn llywodraeth a chelfyddydau. Dysg- eidiaeth drachefn a flodeuodd, fel ag yr amlhäwyd nifer llyfrau y gell ddymunol hòno, i fwy o filoedd nag erioed ; ond y cwbl a losgwyd i'r Uawrgan y iSaraceniaid,gelynion dyêg a gwybodaeth, yn y flwyddyn o oed. Crist, 642. Anrheithiwyd y byd o broffwydoliaeth Enoa, a gwerthfawr iysieu-lyfr Selyf, oedd yn Uefaru am goed, o gedrwydd Libanns, hyd yr isop a dyf allan o'r pared, drwy y llosgiad cyntaf gan Julius Cesar, Phenica hefyd a fu yn orsedd glod- fawr it'. Tyrus oedd arglwyddes y byd mewn masnach, Ezec. 27. 5. " Ystyllod eu Uongau oedd o ffynid- wydd Senir, a'u hwylbreni o gedrwydd Libanus." Ond caeth reolaeth PygmaU ion a fn'r achos i ti fyned ar encil; nid oedd yr un ymdeithydd i gael rhodio yr heolydd lle buost ogoneddus gynt, heb gael eu holi drwy anherfynol eiddigedd blinwr ei ddeiliaid ; a chau nad oedd yn caniatau It' wenu ar ei ddinasyddion, ni fynai ei genfigenus anian yciiwaith it' ddyfod i'w yítafell- oeddjlle nadoedd onid crintachrwydd, anhyder, amheuaeth, a blinder cydwy- bod yn gymdeithion iddo : nid oedd ganiatäol i neb ei weled ond ei gariad- ferch butteinig Astarbe ; ni phrofasai ymborth ond o'i drwsiad ei hun; ni yfai ddwfr heb i'w gyfeill-ferch ei archwaethu yn gyntaf, rhag ofn cael ei wenwyno; yr hyn *r maint ei ofal a ddigwydddod iddo, trwy ddicheU yr