Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y TYST APOSTOIAIDD. AWST, 1850, YR ANRHYDEDDÜS BAPTIST W. NOEL, A.C. Cîan CTsmro îîarfj. Un o'r pethau a ddifyrant fy meddwl yn bresenol, ydyw ceisio mesur dynion mawrion abychain, i gael gweled y pell- der aufcsurol sydd rhwng y tnaulr a'r bychan. Mswredd y dyn mawr a welir yn ei fynediad yn y blaen f'el haul, er i wyntoedd chwythu yn ei erbyiij ac er i gymylau geisio cyfryngu rhyngom a gwedd ei wynebpryd liawddgar. Bych- andra y peth bychan a welir yn ei waith yntau, Syr, yn ceisio, yn ei ffbrdd fach ef, roddi attalfa ar fynediad y llall yn y blaen. Nid oes le i ddysgwyl i'r peth bach wneuthur gorchestion ei hunan, ond yr ydym yn dysgwyl iddo adael llon- ydd i ryw un a allo weithio, a pheidio ÿosod ìlaw, na throed, na thafod, yn ei ìíordd. Mae yr Anrhydeddus B. W. Noel wedi cael clywed eitliafion canmoliaeth, a chwedi dyfod yn Fedyddiwr, mae wedi cael clywed rhyw beth, na chaf ei enwi, oddiwrth yr un dynion. Ni fyddwn un amser yn synu llawer fod gwahanol ber- sonau yn meddu gwahanol feddyliau, ond ni ellwn lai na synu pan glywom yr nn bobl yn dywedyd un petli heddyw, a pheth arall y foru. Wrth gly wed a gwel- ed pobl fel yna yn nghylch y person sydd a'i enw wrth ben yr ysgrif hon, pender- f'ynais wneüthur ymgais i gael y gwir; aethym i'w wrando ejei hunan, gan ben- derfynu troi clust f'yddar at y chwedlau a glywn. Dywedwyd wrthyf' fod yn rliaid i nii fyned gryn amser cyn dech- reuad yr addoliad, os oeddwn yn medd- wl myned i'r addoldy. Yv oeddwn yn methu cysoni hyn â dywediadau rhyw bobl a ddywedent, nad oedd Mr. Noel yn llawer o bregethwr wedi ycwbl! Wel, aethym i'r addoldy, ugain mynyd cyn yr amser, a digwyddais fod mor ffodus a cbael íle i eistedd yn agos at yr areithfa. C'yn fod yr amser i fyny, yr oedd y tý yn orlawn,feallai ddwy fìl o bobl ynddo, ac yr oeddwn yn deall fod llawer yn gorfod myned ymaith heb le i ddyfod i mewn, Gyda bod yr emyn yn cael ei roddi allanf safodd y dorf i fyny, ac yr ydwyf yn meddwl fod agos pab un yn y íle yn canu. Yr oéddwrt wrth fy modd. (ìwedÌ dai'llen pennod faithj gweddiodd Mr. Noel, yn lled faith; rhy faith yn fy nhyb i, ac yr oeddwn yn meddwl ei tbd yn nodi pethait yn rliy fanwl. Parhaodd lawn haner awr i weddioj ac yr oedd yn llawn o deiniladaU da hyd y diwedd. Teimlais fod yn rhaid i mi gofio mai newydd ddyfod at dreí'n yr ymneilldu- wjr yr oedd Mr. Noel, a'c feallai y bydd i amser ac ymarferiad ei ddenu i newid peth ar ei ddull. Yr oedd y bregeth 3rn faith, yn agos i awr ac ugain mynyd. Rhy faith, ond yn ddaiawn; yu hollol t-feiigylaiddj ac yn cacl ei thraddodi mewn teimladau gwres- og a Christionogol. Er fod fy meddwl bob ainser yn cael ei boeni gan bregeth a fyddo yn faith iawn, eto yr oeddwn yn teimlo yn ddigon dedwydd with wrando y bregeth hon. Mr. Noel a ddefnyddiai ei Feibl yn aml iawu; darllenai yr ad- nodau dan ei sylw yn gyflawn; nodai allan y llyfr, y bennod, a'r adnod; ao yna y rhan fwyaf yn y gynnulleidfa » uroent ddalenau eu Beiblau at yr adnod- au hyny. Yr oedd darlien yr adnodaü oll, a gwnenthur sylwadau arnynt^ yn cymeryd cryn amser, ond amser i bwrpas da oedd; oble^^'d yr oedd yn esponio y cwbl mor eglur fel yr oedd yn hawdd i'r gwannf ei ddeall amgyffred ei feddwl. Hefyd yr oedd yn ymddangos mor wyb- odus yn yr Hebraeg a'r Groeg, fel rrad oedd mod'd i'r mwyaf dysgedig yn mhlith y boneddion achwyn, ac mor hyddysg mewn barddoniaeth ysbrydoìedig,fel nad oedd modd i'r boneddigesau goreu eu chwaeth lai na chael eu boddloni. Nid wyf yn cofio i mi erioed weled eglurdeb ac ardderchawgi wyddj symylrwydd a mawihydi, wedi eu cydbwyi-o yn weìl mewn un dyn cyhoedduSi Nid oedd yn llefaru yn uchel iawn, ac eto yn ddigou uchel i'r bobl wrth y drws idd ei glywed. Nid oedd yn gwyütio yn un rhan o'i bre^ geth, ond yr oedd tân yn gwreichioni allan weithiau. Nid oedd un cynyg o'r dechreu i'r üiwedd, i chwareu y ,cpre- gethwrmawr;" dim un ystranc,er rnwyn 23