Cylchgronau Cymru

CYHOEDDIAD MISOL Y BOBL. RHIF. XXVII. CYFROL III. MEHEFIN, 1878. PRIS CEINIOG. Y PARCH. BDWARD MATTHEWS, MORGANWG. HYWLE tua'r flwyddyn 1847 y gwelsom Mr. Matthews, mor bell ag yr ydym yn cofio, am y tro cyntaf, mewn Cyfarfod Misol yn Tonyrefail. Yr oedd yn jpregethu y noson gyntaf gyda'r Parch. John James, Penybont-ar-Ogwy. Ac o'r holl frodyr oeddynt yn gweinyddu yn gyhoeddus yn y cyfarfod hwnw, nid oes ond y ddau weinidog uchod yn awr yn fyw. Y Parchn. John Walters, Yr oeddym yn rhy ieuanc i gymeryd i mewn unrhyw syniad am y bregeth, o ran ei chynnwys. Yn ol ei arfer, mynodd bregethu yn gyntaf ; er nad oedd Mr. Matthews y pryd hwnw ond chwe' blwydd o weinidog, ac yn ieuengach o bum' mlwydd felgweinidog, ac yn fwy na hyny o ran oedran, na Mr. James. Yr oedd yn tynu ein sylw pan yn eistedd yn y pwlpud, a phan y cyfododd i fyny i bregethu yr oeddym yn disgwyl Uawer oddiwrtho, ac yn gobeithio y buasai yn dal yn mlaen yr hwyl hyfryd oedd dan y Y PARCH. EDWARD MATTHEWS, DRESIMWN, BRO MORGANWG. Ystradgynlais, ac Evan Harries, Merthyr, oedd yn pregethu am ddeg o'r gloch ; y Parchn. David Roberts, Pontfaen, a Hichard Thomas, Llysyfronydd, am ddau yn y prydnawn ; a Mr. Wiiliam Watson a rhywun arall (yr ydym yn methu galw i gof pwy, ond y mae genym rhyw feddwl mai Mr. Richard Thomas oedd) yn yr hwyr. Mae yn argraph ar ein meddwl ei fod yn gyfarfod da trwyddo; ond y bregeth, neu yn hytrach y pregetnwr, oedd yn ein taro ni fwyaf y pryd hwnw ydoedd Mr. James, Penybont, yr hwn oedd vn Ilawn o harddwch blodau ei ddyddiau, ac yn edrych yn un o'r dynion glanaf a welsom erioed niewn pwlpnd, a'i lai.s el cloch arian, ac yntau toeA\n hwyl fawr yn traddodi ei bregeth. bregeth gyntaf. Ond trymaidd i'n teimlad plentynaidd ni oedd yr ail bregeth, ac eto cynnyrchwyd argraph ar ein meddwl fo rhywbeth anghyffredin yn y pregethwr. Dyrna ein cof cyntaf am Mr. Matthews, o Benllin, fel yr adwaenid ef y pryd hwnw, o Bontypridd ar ol hyny, o'r Eweni wedi hyny, o Canton, Ca*rdydd, yn ddiweddarach, ac yn awr o Dresimwn, Bro Morganwg. Mae Mr. Matthews wedi byw ar hyd ei oes, oddigerth yr ychydig amser y bu yn trigiannu yn Hirwaen a Phontypridd, yn Mro Morganwg. Ac y mae hyny o deulu ag sydd yn perthyn yn agos iddo yn trigo yn yr un wlad. Bu iddo frawd o'r enw thomas yr hwn oedd yn amaethwr cyfrifol ac yn flacnor parchns a çailuog