Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DIWYGIWR. Rhif. 35.] MEHEFIN, 1838. [Cyf. III. COFIANT Y DIWEDDAlî ARGLWYDD ELDON. Nid oes nemawr, os oes neb o ddar- llenwyr y Diwygiwr, ac nad yw yn gyfarwydd ag enw Arglwydd ëldon ; er ys deng mlynedd ar hugain yn ol, yr oedd yn enwog iawn i'cl prif gyfreithiwr; ac yn ei ddydd- iau diweddarach, yr oedd yn lled enwog o herwydd ei wrthwynebiad ilidor a dieithriad i l>ob gwelliant mewn gwlad ac eglwys, a gynnygid ac a ofynid gan y wlad. Nid ydyni yn golygu fod ei Arglwyddiaeth wedi gwneyd fawr o bethau erioed sydd yn deilwngo'u llyfru erefelychiad yr oes a ddel, ond y mae ei ddullyn deilwng i) efelychiad pawb a fỳnant ymgodi i i'J'W radd o sylw yn eu hoes. Gan- wyd ci Arglwyddiaeth yn Nghastell- »ewydd-ar-Tyne, ar y 4-ydd o Fehe- fin, 1751; ei dad, Mr. Scott, oedd yn «Mechreuol o deulu tlawd, bu yn was gwr boneddig am amser, ond pan hriododd, gosododd i fynu fasnach fychan mewn ífordd o werthu glô yn Nghastellnewydd; ymdrechodd roddi ychydig addysg i wrthddrych y Cofiant hwn, ac, i'w frawd William, (wedi hyny Arglwydd Stowell,) yn )'sgol Ramadegawl y dref lle yr oedd 5'n byw. Dangosodd y ddau frawd, WiIHam a John Scott, cu bod yn )erchenogion ar alluocdd, medr, ac awydd i gyrhaedd gwybodaeth; wedi 'Cîulio ychydig amser yma, aethant i tydychen, llc y cynnaliasant eu 'unain yn benaftrwy eu diwydrwydd u Hafureu hunain ; buan iawn cyr- j:[0(1«lasant wobrau anrhydedd ar- lt,angosiadol o'u llafur a'u galluoedd. Yn amser Hilary, 1772, aeth John Scott i'r deml, ac wedi cadw o hono ei amser yn ddigoll yno, galwyd ef i'r bàr fel dadleuwr; yn y sefyllfa hon hynodid ef gan ddiwydrwydd ac ym- egniad diflino, nid oedd ganddo fynyd o amser i golli, ond yr hyn oedd yn hanfodol anghenrheidiol erei iechyd. Ymroddai i ddeall trefniadau llys- oedd iawnder, ac i ddeall y gyfraith a'r dull y dylasai gael ei gweini; dangosai yn hynod anfoddlawn i fe- ddwl am gymmeryd briftau ; ond yr oedd ei waith yn yr ystafell yn par- haus gynnyddu, a'i glodyn ymledu, a chan fod ei iechyd yn gwacthygn, wrth gael ei gyfyngu gyda ei waitli yn yr ystafell, penderfynodd gym- meryd briffau, a dilyn y brawdlys- oeddyn y cylch Gogleddawl; yroedd yn awr mor ymwybodol o'i wybod- aeth yn y gyfraith, ac mor adna- byddus o gastiau y dadleuwyr er cyrhaedd eu hamcanion yn y llys, ac mor wybodus o fawredd ei glod fel ystafelì gyfreithiwr, fel y medd- iannai hyfdra yn y llys ag a'i galluogai i ymddangos mor fanteis- iol yno, ag y gwnaethai yn yr ystaiell; yr oedd yn meddwl mor eglur ar wahanol bynciau, fel y gall- asai eu gosod allan yn eglur mewn ychydig eiriau, nc yr oedd ei wybod- aeth mor è'ang o rlaeniadau (prcce- dentsj fel y plygai y llys mewn cyd- syniad ynlled gyífredin pan y buasai yn rhoddi ei farn. Yn fuan ar ol ei alw i'r bàr, ff'urfiodd gyfeillach â Miss E. Surtees, o Gastellnewydd-ar- oo