Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. Ehif. 315.] EHAGFYE, 1861. [Off. XXVI. AIsTEBOHIAD. Hynaws Gydwladwyu Cymheig,—Yr ydym agos eto a theitîiio dros greigiau a bryuiau, a thrwy gymoedd a dyíí'rynoedd, a tliros afonydd a gwastadeddau un flwyddyn; ac yr ydytn ni yn teimlo fel teithiwr fyddai Wödi gorphen ei dnith trwy ddyffryn amryfath ac eang, lle yr oedd llwybrau geirwon, ffyrdd ceimion, a lleoedd lleidiog, gwastadeddau hyfryd, ffynon^ au gloewon, afonydd grísialaidd, coedydd talion, seiniau peroriaethus, a doíefau wylofus, ac yn dringo at y fynedfa allan o houo ar gopa y myn- ydd i ddyffryn arall, ac yu taflu cipolwg yn ol ar y tir a deithiodd, ac yu adgofio y golygfeydd a gafodd cyu eu gadael o'r tu cefn i'r mynj'dd a chyn troi i syllu ar y pethau sydd yr ochr arall. Mae yr adgofion yn hynod amrywiol, a theirnladau gwahanol a chwyddant fynwesau ein darlleuwyr a'n gohebwyr. Cenfydd rhai yr ystafelloedd pruddion lle y gwelsaut eu lianwyliaid yn "troi oddiamgylch wrth ymdrechu â galluoedd angeü mawr," ac yr ymadawsant ar lan yr afon â eheraint cu heb allu gweini uu cymhorth iddynt, ac heb obaith eu gweled mwyach yn y byd. Edrychant ar y llanerchau cysegredig, a syllaut ar yr ysmotiau ydynt fel ogof maes Machpela, gan ddywedyd fel yr hen batriarch, Yno lle y cleddais I fy nihriod, neu fy mab neu fy merch, fy nhad neu fy mam ; dacw y fan lle y cefais rwygiad ar rwygiad, acw lle cefais ar fy heddwch chwerwder chwerw—collais fy aelod neu fy iechyd, neu fy na bydol—dyosgwyd fi o'm piwdferthwch. a'ra hoen—disgynwyd lì yn drwsgl o fryn ìlwyddiant i lyn wylofain. G-eill ereill ddywedyd, Acw y cóliais fy ngofìd am bechod, y üeihaodd fy argyhoeddiadau, jt ymddibrisiais i wneud yr hyn oedd ddrwg; cyrhaeddais y ris isaf mewn pechod; yr wyf wedi ymgysyìltu ag eilunod, ac ar eu hol 'hwynt yr af I; collais bob teimlad da, a chollais fy ngharitor, uid oes dim wedi ei adael mwyach i mi ond colli enaid. Duw a baro fod nifer y rhai hyu yn ychydig. Hyderwn o'r tu arall fod lluaws o'n darllen- wyr yn edrych yn ol oddiar ael y bryn, ac wrth gofio y mwyniant cym- deithasol a'r hyfrydwch crefyddol a fwyuhawyd wedi cyfodi llawer careg a'i heneinio yn golofn, ac wedi troi Ilawer Lus yu Bethel. Gobeithiwn y dichon i lawer ddywedyd ar ddiwedd y ílwyddyn, Mae fy nheimladau yn dynerach a'm cydwybod yn fywiocach, a'm gogwydd yu fwy hollol at Dduw eleni; eto, hyderwn fod llawer wcdi cael y ffordd i mewn o nifer y rhai a fyddant cadwedig. Wrth ystyried y lluaws a ddaethant ààwj a thair %nedd yn ol, y mae agwedd yr eglwysi ar y cyfan yu dda iawn. Ceir gweled rhai yn llaeeu yn eu gafaelion, yn oeri yn eu naws, yn gwaethygu yn eu grân, yn drwsgleiddiach eu hymddygiadau, ac yn fwy hunanllyd a« 45