Cylchgronau Cymru

Y DIWYGIWR. EBRILL, 1876. ^tfgllfe gr fciìr 0 %xi%m feír gr %ty$ŵìù. GAN Y PABCH. W. DAVTES, LLANDILO. " Yna y dychwel y pridd i'r ddaear fel y bu, ac y dychwel yr ysbryd at Dduw yr hwn a'i rhoes ef."—Solomon. Mae y geiriau hyn ysbryd, corff ac «nai( materol; a'r"ysbryd" yn ei gysylltu * •. «Ut»d*d*a.6 « * ;»».;««». ^w dyn, felly, yn greadur canolog rhwng nefoedd a daear, ac yn rhyw fath o gyf'ryngwr ÿrhwng y materol a'r ysbrydoi; yn gynrychiolydd mater a meddwl, ac y mae ei fywyd presenol yn lìawn o ytnwybyddiaeth o'r naill ar lla.ll. Mae yn ddelw ac yn gysgod holl greadigaeth Duw. Mae ei gyfansoddiad yn babell cyfarfod dau fyd; a mwy, mae delw ei Greawdwr yn ei wynebpryd moesol. Mae pob bywyd creadigol yn gynwysedig yn mywyd dyn, ac yn cael eu hadlewyrchu ynddo, fel y mae holl liwiau anian yn cydgyfarfod yn eofys hardd cwmwl yr wybren. Mae hyn yn cael ei ddysgu gan hanea ysbrydoledig ei greadigaeth. " A'r Arglwydd Duw a luniasai y dyn o bridd y ddaear, ac a anadlasai yn ei ffroenau ef anadl einioes,"—yn llythrenol anadlbywydau—" a'r dyn a aeth yn enaid byw." (Gen xi. 7.) Mae y rhan briddlyd o ddyn i farw ; mae y rhan ysbrydol o hono i fyw. Mae angeu yn teyrnasu ar y bla«naf; ond y mae yr olaf yn teyrnasu ar angeu. " Yna y dychwel," &c. Fel y mae dyn yn greadur unigol o ran ei gyíansoddiad yn mhlith holl greaduriaid Duw, felly y ma% marwolaeth Hyu yn amgylchiad digyffelyb yn mhlith amgylchiadau creaduriaid Duw. Nid oes dim marwol yn Dghyfansoddiad yr angel, na dim anfarwol yn nghyfansoddiad yr anifail; ond am ddyn, mae yn cydgyfarfod ynddo an- farwoldeb yr angel a marwoldeb yr anifail. Nid yw marwolaeth ei gorff yn farwolaeth ei enaid ; pan y mae y corff yn marw—ac wedi marw, mae yr enaid yn byw. Bywyd dibynol ar yr enaid yw bywyd y corff; bywyd annibynol ar y corff yw bywyd yr enaid. Credai, a chreda rhai dynion fod yr enaid yn darfod gyda'r corff, am nad ydyw ond gweithrediad yr ymenydd ; bod angeu yn ddifodiad bythol i'r naill a'r llall. C?edai, a chreda dosbarth arall fod yr enaid yn marw gyda'r coiff, ac yr adgyfyd gyda'r corff yn yr adgyfodiad. Ond syniad y Beibl y w, íod yr enaid yn byw yu adeg inarwolaeth y corff. Mae ei