Cylchgronau Cymru

YSTORFA Y BEDYDDWYR. Rhif. 20.—HYDREF, 1839.—Cyf. II. TRAETHAWD LYGREDIGAETH Y GREFYDD GRtSTNOGOL. " Corrupt Christianity is more offensẃe to God than open infidelity."—-A. Fülleu. fi^AIR crefydd wirioneddol ynt wedi * bod er dechreuad y byd, sef cre- fydd y gyn-oes, (neu o flaen y diluw,) yr Iuddewig, a'r Gristnogol. Ofer treulio amser i brofi fod pob un o hon- ynt wçdi eu Uygrn;—mae y gwirion- edd gotìdus yn rhy ámlwg. Nid hir y bu crefydd y gyn-oes, yr hon oedd gynnwysedig mewn addoli " un gwir a bywiol Ddnw," &c. hëb ei halogi i'r fath radd, fel y dyfethwyd y byd gan ddimw. Ni bu teulu Noa ychwaith, yr hwn yn unig a achubwyd rhag y farn, fawr o amser cyn anghofio Duw en tadau. Gau-dduwiau a ddygwyd i mewn, sef addoii yr haul, y lloer, a'r ser, &c. Y ddirywiaeth hon a íFurf- iodd baganiaeth gyntaf, ac o oes i oes yr oedd y llygredigaeth yn cynnyddu, a'r duwiau yn amlhau, nes o'r diwedd cyfrifid yn eu mysg, agos pob peth def- nyddiol a niweidiol, yn dduw. Y gre- fydd wirtoueddol nesaf oedd yr Iudd- ewig. Gellir ei golygn mewn dwy ystyriaeth fel crynhodeb o grefydd yr Iuddewon, ac fél parotoad i'r oruch- wyliaeth efengylaidd. O barthed i'r naill a'r Hall, cafodd ei llygru yn radd- ol gan blantjsrael oddiwrth ei phur- deb dechreuol. Amlhasant eu sere- moniau eilun-addolgar gyda lluosawg- rwydd èu duwiau. Casglasant a chof- leidiasant y pethau mwyaf ífiaidd a berthynent i eüunod y cenedloedd, " gan ladd y plant dan gromlechydd y creigian:" Esay lvii, ô. Yr oeddent yn gwneuthur teisenau i frenines y nef, yn ty wallt diodoffrwm i dduwiau dy- Gyf. II. eithr, ac yn gwneud i'w plant fyned trwy y tân i Moloch: Jer. xxxii, 35. Yu nghaethiwed Babilon cawsant en meddyginiaethu oddiwrth eilun-addoi- iaeth, a'u dychwelyd at yr Arglwydd en Duw; ond nidhir y buont cyn cyf- arfod â ifordd arall i lygru ea crefydd. Tra yr oedd y Saduceaid yn codî fynu yn anghrediniol, yr oedd ereill yn ych- wanegu traddodiadau en canlyuwyr, fel deillion gwallgof yn credu pob peth oedd twyll eu blaenoiiaid yn>ei ddych- ymygu, nes "gwnaethant orchymyn Duw yn ddirym trwy eu traddodiad- au:" Math. xv^ 6» Ac ystyried crefydd yr Iuddewon fel parotöad i oruchwyl- iaeth yr efengyl, hwy a'i llygrasant â'u meddyliau cnawdolj trwy olygu y Messia rhag-ddywededig fel Tywysog daearol,yn eucodi i freintiau tymhorol, a gwneud yr holl fyd yn ddarostyng- edig iddynU Ac am na chawsant yr Iesn yr hyn oeddynt yn ei ddysgwyl, croeshoeliasant ef; ac hyd heddyw, y mae y rhan fwyaf o honynt yn aros yn gyndyn heb gredu y dystiolaeth am dano. Y drydedd grefydd wirionedd- ol yw y Gristnogol r y mae y Testa- ment Newydd yn ei gosod allan yn ei phurdeb a'i gogoniant. Gelwir yr oruchwyliaeth hon y» Gristnogaeth, ain iddi gael ei sefydlu gan Grist; a'r diweddaf a'r pertFeithiaf o grefydd tjdatguddiedig a welodd Duw f'od yn dda i roddi i ddynion ydyw. Mae yr holl Gristnogion didwyll o'r uu farn o barthed i'w chyfansoddiad santaidd, éi hawdurdod ddwyfol, a'i thueddiad 2 O