Cylchgronau Cymru

tfglílfPẄtt SIÌS0Í AT WASANAETH CERDDOBIAETH YN MYSG CENEDL Y CYMEY. CYHOEDDEDIG DAN NAWDD PEIF GEEDDOBION, COEAU, AC UNDEBAU CEEDDOEOL Y GENEDL. Rhif. 67. MEDI 1, 1866. Pris 2g. ìcCr post, Sc. UNDEB CEEDDOEOL DIEWESTWYE EEYEL Y GYMANFA FLY^YDDOL GYNTAF. Erbyn hyn, y mae Cymanfa flynyddol gyntaf yr Undeb tichod wedi myned heibio. Cynhaliwyd hi yn Nghas- tell Caernarfon, ddydd Mercher, Awst 15fed, 1866. Y mae natur ac amcanion yr Undeb hwn, yn gystal a'r eiddo Cymanfa Cerddorol Ddirwestol Gwent a Morgan- Wg, yn ddigon hysbys i ddarllenwyr y Cerddoiì Cym- Reig. Ein gorchwyl, gan hyny, heddyw ydyw rhoddi ar gof a chadw ychydig o hanes y Gymanfa. Wedi sefydlu yr undeb gan nifer etholedig o gynrych- iolwyr gwahanol gorau yn ardaloedd Eryri, a phender- fynu cael Cymanfa, aeth y corau ati o ddifrif i ymddar- paru gogyfer a hi. Ymunodd 14 o gorau a'r Undeb yn y cychwyniad; ond oherwydd rhy w amgylchiadau anfanteisiol, bu raid i dri dynu yn ol. Y pryd hwnw liefyd, digwyddodd fod Mr. William Grifììth, Caernar- fon, yn wael iawn, ac felly ni chafwyd ond un cor o'r dref hono. Ar ol penderfynu cynal Cymanfa, yr ym- ofyniad pẅysig nesaf ydoedd, Yn mha le ? Ac wedi hir ymbwyllo uwchben y pwnc, penderfynwyd ar Gastell Caernarfon; ac y mae yr undeb yn rhwymedig iawn i D. Morgan, ysw., Bank, am ei barodrwydd yn rhoddi y Castell at eu gwasanaeth. Ond wedi ei gael, nid heb draul fawr yr oedd yn ddichonadwy gwneyd Ue cyfleus i'r Corau. Cafwyd cynllun manteisiol a rhad trwy gar- edigrwydd Mr. E. Owen, Architect, Liverpool; a phen- derfynwyd ei fabwysiadu a myned yn mlaen. Erbyn myned i'r fath draul, a phryd nad oedd ond yr awyr agor- ed i gynal y cyfarfodydd, heb na tho na cbysgod ond cy- maint ag a roddid gan furiau henafol y Castell, teimlid llawer iawn o bryder yn nghylch sefyllfa y tywydd. Boreu dydd Mercher a wawriodd, a chyda hyny yr oedd tuiloedd o lygaid pryderus allan, yn archwilio sefyllfa y ffurfafen ; ac yn foreu iawn, gwelid y ffyrdd tua Chaer- narfon o bob cyfeiriad yn frithion, gan gerbydau llwyth- og o bob math, a gwyr ieuainc a gwyryfon ar draed yn fìnteioedd tra lluosog. Cyn naw o'r gloch, yr oedd pryder pawb yn nghyích y tywydd wedi ei lwyr chwalu. Gwelid y cymylau yn ymagor, yr awyr las dyner yn gwenu yn foddhaus, pelydrau yr haul rhwng y mân- gymylau yn prydferthu ac yn sirioli yr holl wlad, ac arwyddion hollol eglur felly fod y nefoedd yn pender- fynu ffafrio y cynulliad a dydd hyfryd yn nghanol hiiì gymysglyd a bygythiol. Tua deg o'r gloch, yr oedd y Corau i gyd, heb un ar ol, wedi gosod eu hunain ar yr esgynlawr, yn y drefn a gardyn:— Enw. 1 Waenfawr . 2 Y Wyddfa . 3 Nant Padarn 4 Cwmyglo 5 Llanrug 6 Portmadoc . 7 Deiniolen 8 Dinorwic 9 Rehoboth 10 Bhostryfan . 11 Engedi (Caernarfon) Arweinydd. OwenGriffith ....... William Owen....... Owen Ellis (Eos GeiriJ , John Morris ....... Grifíìth Thomas ... , John Jones ...... , J. Owen (Glanmarcldyn) Ellis Jones ...... Thomas Phillips John Thomas ...... Bobert Lewis ... PMf. 121 41 45 40 60 55 180 70 32 38 24 706 Y Cadeirydd yn y cyfarfod hwn oedd y Parch. Bobert Thomas, Bangor, yr hwn, yn ystod y cyfarfod, a wnaeth lawer o sylwadau da, priodol a phrydferth iawn. Gor- chwyl anhawdd fuasai cael ca deirydd gwell. Canwyd yn gyntaf y don gynulleidfaol ' St. Barnabas," M. B.D., gan y corau ynghyd, dan arweiniad y Parch. J. Boberts (I. Gwyllt), yn dyner ac yn dda; ac fel hyn y canodd y corau :— 1. Polka Chorus (Dr. Denning), gan gor Deiniolen, yn fywiog a siriol. Dyma gychwyn da. 2. Cyniru Gynt (Gwilym Gwent), gan gor Dinorwicj gyda gradd- au helaeth o fywycl. 3. Eu sain aeth ar led (Haiidel), gan gor Behoboth, yn dda a chywir. 4. Yr Haf (Gwilym Gwent), gan gor y Wyddfa. Md ydyw pobl byth yn blino ar hon. Canwyd hi gyda nerth a hoenus- rwydd ; a bu raid iddynt ei hail ganu. 5. Fy Ngwlad (John Thomas), gan gor Nant Padarn. Yr oedd y rhan gyntaf o hon yn dyner a chwaethiis iawn. 6. Y Gwlith- yn (B. Bobérts), gan gor Cwmyglo, yn hynod o ddestL iis. 7. Llwyn On (Alaw Gymreig), gan gor Engedi, yn ei naws tyner a swynol ei hun, 8. Partowch y ffordd (Handel), gan gor Llanrug.. Canent yn dda, ac ystyried nad ydyw y cor ond ieuanc. 9. Teyrnasoedd y ddaear (Lloyd), gan gor Waenfawr. Bhoddwyd yr alaw Bass gan Mr. 0. Griffith yn dra rhagorol, a chanwyd y gyd- gan ddiwecldaf gyda nerth. 10. Wrth afonydd Babilon (W. Owen), gan gor Portmadoc. Meddienid y cor a llawpr o yspryd pruddaidd y cyfansoddiad, a chanent mewn arddull dda. 11. Come bounteous May, gangor Bhostryfan, ynfelusadeniadol. 12. Dattodmaerhwym- au caethiwed (John Thomas), gan y corau yn nghyd. Bhoddwyd y rhanau cynfaf a diweddaf gyda nerth ac yspryd canmoladwy; ond yr oedd rhai rhanau yn y canol yn ansefydlog. Bhoddwyd anerchiadaii yn y cyf- arfod hwn gan y Parchn, W. Herbert, Bobert Evans, N. Cynhafal Jones, a Mr. David Evans, Caerdydd. Am 2 o'r gloch, cymerwyd y gadair gan y Parch. Bobert Boberts, Betliesda. I ddechreu, canwyd y don gynulleidfaol "Manheim," ynhyfrydiawnaceffeithiol, gan yr holl gorau ynghyd; ac ar ol hyny cafẃyd y darnau canlynol:—1. Fy Ngwlad (J. Thomas), gan gor