Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

* îŵ iẃtean, Cra, w Hŵta ŵŵtol 3! teew. ^y AT WASANAETÍÌ CEHDOBIAETH YN MYSG CENEDL Y CYMRY. Rhif. 91. MEDI 1, 1868. Pris 2ý.—ÿyddr post, 3c. LLAWYSGRIP HANDEL YN MESSIAH. Un o'r pethau mwyaf dyddorol yn y byd cerddorol y flwyddyn hon oedd gwaith y Sacred HarmoniclSociety yn Llundain yn dwyn allan haul-laniad (photograph) o'r copi cyntaf o Messiah yn llawysgrif Handel ei hun. Y maeMr. Joseph Bennett wedi cyhoeddiysgrif ddyddorol ar y pwnc yn Macmiilan's Magazine, o ba un yr ydym yn cymeryd'sylwedd y sylwadau canlynol. Yr oedd Handel yn ddiau yn ymwybodol o'i allu, ac felly yn gwybod i ry w raddau y byddai iddo enw a chlod mewn oesoedd dyfodol. Gallai ddychymygu hefyd y byddai cynulüadau mawrion o gerddorion yn ymgasglu i ddatgan ei gerddoriaeth, a chynulliadau mwy yn ym- gasglu i'w gwrando; ond prin y gallai dychymyg Handel ehedegmor bell ag i ganí'ody byddai yn cael ei osod ger- bron y cyhoedd, bob nodyn fel y gadawyd hwynt ganddo. Gallwn ddisgwyl bellach iweithiau yr holl gyfansoddwyr gael eu dwyn alian yn yr un modd, ac y byddant felly yn cael eu dwyn mor agos atom fel y gallwn edrych dros eu hysgwyddan niegys, a sylwi aruynt yn ysgrifenu, a dilyn eu meddyliau, a chraffu ar y ffurfiau cyntaf a gy- merent. Gallwn lawenychu^ bellach yn y gobaith am ddyfod yn gyfarwydd âg arwyddluniau anffurfiol Beet- hoTen yn gystal a llawysgrif brydferth Mendelssohn. Trwy y defnyddiad newydd hwn o photography gall yr ymofyngar weled gweithiau mwyaf gorchestol athrylith yn ymfí'urfio gerbron ei lygaid. Nid yw yn hollol hysbys eto yn mha le yrysgrifenodd Handel y gwaith mawr hwn o 270 o dudalenau mewn 23 o ddyddiau—pa un ai yn nhy Jennyngs yn Gopsal ai ynte yn y brif ddinas. Hawddach yw meddwl am dano yn cyf- lawni y gorchestwaith Hercwlffaidd hwn yn nyddiau eur- aidd yr hydref yn nhawelwch y wlad yn swydd Leicester. Gadawodd Handel ei holl ysgrifau yn ngofal Prif Athrofa Rhydychain; ond yn gymaint a'i fod wedi addaw yn flaenorol eu gosod dan ofal ei ddisgybl Smith, yr hwn a wrthododd £3,000 am ei hawl, cawsant eu trosglwyddo iddo ef. Yn y lle nesaf, trosglwyddwyd hwynt i George III., a daethant felly yn etifeddiaeth—ac nid y Ueiaf ei gwerth, i Goron Prydain. Ymddengys, pa fodd bynag, nad yw y lle y cedwir yr ysgriflyfrau tra gwerthfawr hyn mewn un modd yn deilwng nac yn ddiogel; a gofyna yr ysgrifenydd hwn a fyddai yn ormod i'w Mawrhydi gan- iatau i'r cyfrolau hyn—87 mewn nifer, gael eu rhoddi yn ngofal a chadwraeth ein Hamgueddfa Genedlaethol. Nid yw yn angenrheidiol bod yn feddianol ar alluoedd anarferol iawn i ddyfalu oddiwrth yr ysgrif pa ryw fath ddyn oedd yr hwn a'i hysgrifenodd, V mae ansoddau cyfnewidiol ei feddwl yn cael eu hadlewyrchu yn yr ys- grif. Ar un adeg y mae yn ysgrifenu yn dawel ac yn lled ddestlus. Ar adeg arall ymddengys fel pe byddai y meddylddrychau yn llifo yn gryf ar draws ei feddwl a'r ysgrifell yn rbedeg bob ffordd wrth geisio eu dilyn. Ar adeg arall mae yn amlwg ei fod yn llafurio yn galed, ac yn myned i hwyl druenus wrth newid a diwygio gwallau, gan dynu yr ysgrifell, neu ei fysedd yn y niodd mwỳaf diseremoni drostynt. JNi fuasai dyn pwyil- og, hunan-feddianol byth yn cynyrchu yr ysgrif tíon. Gellir meddwl wrth edrych arni'na fuasai Handel byth yn treulio llawer o amser i osod ei gadach gwddf yn da- clus nac yn ymrafaelio a'i deiliwr oherwydd nad oedd ei gôt yn ffitio. Anhawdd fyddai dychymygu am ysgrif fwy didrefn. Gellid meddwl ei fod weithiau yn ysgwyd inc uwchben y copi; ac am grafu allan, nid oes yma ddim mwy o hyny nag sydd yn llyfrau yr arianydd. Yn hytrach na dileu y ddeddf yw claddu mewn inc. Mae yn amlwg hefyd mai llaw fawr, drom a wnaeth yr ar- wyddluniau hyn. Ni fuasai un ysgrifcll heb law felly yn cyfrif am y fath benau anferth a'r fath gynffonau i'r nodau. Ond mwy dyddorol na'r pethau byn yw edrych ar y gwaith f'el y mae yn aros yn bresenol, ar ol i'r awdwr ei ddiwygio a'i berff'eithio yn mhob dim y gwelai angen- rheidrwydd am hyny, a'i gymharu â'r hyn ydoedd ar y cyntaf, f'el y mae yn y copi dan sylw. Trwy gymorth y copi hwn yr ydym yn gweled pob cyfnewidiad a wnaed ; ond wrth gofio yr amser byr yn mha un y cynyrchwyd y gwaith, y syndod ydyw fod y cyfnewidiadau a'r gwell- iadau a wnaed mor ychydig. Ar ol rhoddi lle dyladwy i bob ystyriaeth, y mae yn rhyfeddod fod y gwaith mor berffaith yn y dechreuad. Ar yr un pryd, y mae cyfnewid- iadau pwysig wedi eu gwneyd. Y mae rhai tudalenau o'r Overture a Comfortye wedi mynedargoll; ondgellid meddwl wrth yr hyn sydd ar gael o'r rhai hyn ei fod yn dechreu y gwaith yn hamddenol a phwyllog. Yn "Thus saith the Lord " y ceir y cyfnewidiad cyntaf. Mae yr alaw, " But who may abide" wedi ei newid bron yn hollol o'r hyn ydyw yn yr ysgrif hon. Oddiyma yri mlaen hyd y Pastoral Symphony nid oes ond ychydig iawn o gyfnewidiad. Mae y cydganan " And he shall purify," a" JFor unto tis a child is born" wedi eu gadael yn hollol. Yn adran y Genedigaeth f mae ol cryn lafur, newid, a chroesi allan. Ar ol Uafurio llawer gydag un alaw ar y geiriau, And lo ! the angel, yn ¥ fwyaf, y mae