Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

T CEEDDOE CYMEEIG: CYLCHGRAWN MISOL AT WASANAETH CERDDORIAETH YN MYSG CENEDL Y CYMRY; CYHOEDDEDIG DAN NAWDD PRIF CERDDORION, CORAU, AC UNDEBAU CERDDOROL Y GENEDL Rhif. 129. TACHWEDD 1, 1871. Pris 2g.—gyddr post, 2£c. AT EIN GOTTE'BWY'EL.-Byddwn ddiolehgar os bydd i bob gohebiaeth i'r Cerddor gael ei hanfon i ni, ifod mewn llaw arneueyn yr 20/«d o'r mis, yn syml fel hyn:—Rev. J. Roberts, Fron, Carnarvon. CYNNWYrlAD. TUDAL. Cerddoriaeth yn yr Ysgolion Dyddiol .. .. .. 81 Dethoüon o Llythyrau Mendelssohn......... 82 Y Wasg Gerddorol.............. 82 Eisteddfod Capel Cynon Llanflhangel y Creuddyn .. .. 8Í Ystaf ell yr Hen Alawon............ 85 Cronicl Cerddorol.............. 87 CERDDOBIAETH YN YE YSGOLION DYDDIOL. Fan oedd Mr. Forster yn Manchester er ys ychydig yn ol, bu dirprwyaeth o Ysgol-feistriaid gydag ef, yn rhoddi iddo eu golygiadau ar wahanol bethau ag oedd yn groes i'w meddwl yn y ddeddf addysg. Un o'r pethau y grwg- nachent yn ei erbyn ydoedd gwaith y ddeddf yn gofyn ar fod cerddoriaeth yn cael ei dysgu yn yr ysgolion dyddiol, neu ynte y bydd lleihad yn cael ei wneyd yn yr arian a delir. Dywedent:—" Yn jrymaint a bod y tryd- ydd penderfyniad, abasiwydaryr 20fed o iMawrth, 1871, mewn perthynas i gerddoriaeth, yn debyg o weithio yn niweidiol i'r athrawon hyny a gawsant dystysgrifau fel rhai cymwys i ddwyn ymlaen ysgolion dyddiol elfenol, ond yn analluog i roddi addysg yn y pwnc hwn, ni ddylai dysgu cerddoriaeth gael ei orfodi dan boen o gosbedigaeth, ond dylai gael ei osod yn mysg y pyncian ychwanegol." Wrth amddiffynyr achwyniad hwn, dywedai un o'r ath- rawon—" Y mae athrawon yn bresenol yn cael eu hunain yn y sefyllfa hon—ar ol bod yn cadwysgol yn llwyddian- us am bymtheg neu ugain mlynedd, y maent yn üebyg o gael eu cyhoeddi yn anghymwys oherwydd nas gallant ymgymeryd a rhoddi addysg mewn un pwnc a fernir yn angerirheidiol yn ol y ddeddf newydd, sef cerddoriaeth." Atebiad Mr. Forster ydoedd hyn :—"Rhaid i mi adgofio yr athrawon hyny—ilawer o bai rai, mae yn ddiameu, sydd yn athrawon rhagorol, iddynt hwy ymgymeryd a'u galwedigaeth heb wybod y buasai y 2s. yma* yn cael ei ychwanegu ar gyfrif presenoldeb, neu y öO y cant yma o ychwanegiad yn cael ei wneyd ar gyfrif arholiadau; o ganlyniad, nid oes ganddynt un hawl i achwyn oherwydd y gallant fod yn y golled o swllt oherwydd nad ydynt yn dysgu cerddoriaeth yn eu hysgolion. Mae y seneäd, a'r wlad yn gyffredin, a hyd yn nod dyn angherddorol fel fy hunan, yn argyhoeddedig mai dymunol ydyw dysgu cerddoriaeth yn yr ysgolion ; ac nis gallaf gredu na all athraw gwir dda mewn pethau eraill, er na fydd yn gerddor ei hun, gael rhyw íFordd, trwy athraw cynorth- wyol neu ddisgybl-athraw, i roddi yr addysg angenrheid- iol roewn cerddoriaeth." Mae yr atebiad byr hwn yn hollol at y pwrpas. Nid oes gan neb un lle cyfreithlon i achwyn ; ac y mae yn dda genytn weled Mr. Forster yn benderfynol o beidio gwrando ar lais neb a chymeryd ei berswadio i dynu y pwnc dyddorol ac angenrheidiol hwn yn ol. Dywed raewn effaith,—Mae y gyfraith wedi ei gwne^d; mae y wlad yn ei chymeradwyo, ac nis gellir eî thynu yn ol; a rhaid i'r athrawon edrych at y rhan hon, fel pob rhan arall, o'u gwaith, onide rhaid iddynt ddioddef y canlyniadau. Tra mae y lly wodracth yn y modd hwn yn gweled y dymunoldeb a'r angenrheidrwydd o wneyd eerddoriaeth yn bwnc i'w ddysgu yn yr ysgolion dyddiol, hyderwn fod rhieni p!ant ac athrawon yr Ysgolion Sabbathoi hefyd yn gwneyd pob ymdrech i gefnogi yr ysgogial hwn. Y mae wedi myned mor bell yn y dydd bellach fel na adewir i blant dyfu i fyny heí) fedru darllen cerddoriaeth mwy na heb fedru darllen Cymraeg neu Saesoneg. Ac ni ddylai Ysgol ddyddiol(nac Ysgol Sábbatholychwaith) fod heb lawer o ganu ynddi. Ar wahan oddiwrth y fantais a roddir i blant gyda golwg ar y dyfodol trwy eu dysgu i ganu, mae yr effaith a'r dylanwad presenol yn gylryw fel y dylai rhieni ac athrawon arfer pob ym- drech i'w feithrin. JS'id oes dini ag sydd yn dylanwadu ar deimladau a thymherau plant fel cerddoriaeth. Caw- som ein swyno gan y dylanwad hwn mewn cyfarfod canu cynulleidfaol yn ddiweddar. Yr oedd y capcl yn fawr a'r gynulleidfa yn llawn iawn; ac yr oedd amryw o blant wedi ymgrynhoi o amgylch y drysau. Llwyddwyd o'r diwedd i gael nifer luosog o honynt i fewn, a gosod- wyd hwynt i sefyll mewu lle heb fod yn mhell oddiwrth y pwlpud. Er dyfod yno, nid cedd eu drygioni a'u direidi wedi ymadael oddiwrthynt. Yr oeddynt yn aflonydd, ac yn achosi rhyw fan flinderau i w gilydd; ond yn y fan y dechreuid canu, byddent yn llonyddu, yn planu eu llygaid yn sefydlog ar y cantorion, heb symud na llaw na throed hyd nes byddai y canu wedi llwyr orphen. Nid oes neb agsydd yn ymarfer a phlant ag nad ydyw yn gwybod am y dylanwad hwn. Pan y bydd pob ymgais i adferyd trefn ac ysbryd dymunol mewn cynnlleidfa o amryw ganoedd o blant wedi metbu, cychwyner ton fywiog ag y maent yn hoff o honi ac yn gyfarwydd a hi, a dyna y drwg ysbryd wedi llwyr gilio Ychydig a wneir i blant os na byddant mewn tymer dda. ac ua o'r pethau mwyaf effeithiol i'w hadferyd i'r dyma hono ac i'w cadw ynddi ydyw cerddoriaeth. Ac ner ydyw yr hyn a gafwyd o'r dylanwad hwn ond ychydid i'w gymharu a'r hyn a geir pan fydd pob plentyn yn eig bysgolion ac yn ein teuluoedd wedi ei ddysgu i ganu.in