Cylchgronau Cymru

Y GEEAL. MAI, 1856. DEONGLIAETII.-EFÜGYRAU Y BEIBL. RHÍF XIX. HINA PLEROTHE=/W y cyflawnid,fel y cyflawnwyd, hyd oni chyflawnwyd. Dangoswyd yn y rhifyn diweddaf, fod y ffurfair, fel y cyflawnid, yn cyfeirio at ymadroddion ag iddynt ddau ystyr, y naill yn perthyn i'r Hen Destament, a'r llall i'r Newydd ; y naill yn gysgodol neu arwyddluniol, y llall yn sylweddol; y naill yn arddaugosiad, a'r llall yn wir- eddiad. Cenfydd y darllenydd.gan hyny, yn y fan hon, fod perthynas deublyg rliwng gwrthddrychau neu amgylchiad- au yr Hen Destament â'r eiddo y New- ydd, nid amgen cysgod neu arwyddlun, ac arddangosiad. Y cydberthynas i gys- god neu arwyddlun yw sylwedd neu gorph; a'r cydberthynas i arddangosiad yw gwireddiad. Y gwahaniaeth han- fodol rhwng cysgod ac arddangosiad yw hyn :—Y mae cyffelybrwydd yn syniad cyffredin i bob un o'r ddau; ond er gwneuthur peth yn gysgod, rhaid bod l'id yn unig cyffelybrwydd rhwng y ddau wrthddrycli neu amgylchiad, ond rhaid i'r cyffelybrwydd liwnw fod yn fwriadol; eithr dichon fod tebygoliaeth niwng dau wrthddrych, a hwnw ddim ond damweiniol, a'r cyfryw a alwn ar- ddangosiad. Ymddengys fod y ffurfair fel y cyflawnid, weithiau, yn cyfeirio at beth nas gellir yn briodol, ei alw na chys- god nac arddangosiad ; sef arwydd neu arwyddlun, a hwnw heb fod yn hanfodi ond yn unig yn y meddwl; hyny yw, yn «ybiadol yn unig. Caiff hyn ei egluro yn ei ]e priodol. Ond pynag ai cysgod, arwyddlun, aì arddangosiad fyddo y gwrthddrych, dywedir yn briodol, ei fod )'n cael ei gyflawni neu ei wireddu yn yr amgylchiadau y cyfeirir atynt yn ysgrif- ln,ladau yr Efengylwyr a'r Apostolion. ttnoddwn yma rai engreifftiau ychwan- egol: Mat. Ü. 17,18. « Yna y cyflawnwyd yr nyn a ddywedasid gan leremias y pro- Pnwyd, gan ddywedyd, Llef a glybuwyd y>i Kamah, galar, ac wylofain, ac ochain mawr, Rahel yn wylo am ei phlant, ac "' tynai ei chysuro, am nad oeddynt." rlr V\y testyn nwn >'n rhoddi nemawr attert» i'r beirniad, gan ei fod agos air yn air yn cyduno â'r Hebraeg a'r Deg a Thrigain. Yn awr, os arddangosiad yn unig y w y geiriau, neu hyd y nod arwydd- lun, yn dysgrifio rhyw amgylchiad a gymmerodd le tna'r amser yr ysgrifenid hwynt, ac heb fod yn meddu unrhyw berthynas bwriadol âg unrhyw amgylch- iad arall, y canlyniad yw, mai yr ystyr ecbaticaidd a ddylid ei ruddi i'r hina= fel; a'r cyfieithiad priodol ydyw, " Yna y gwireddwyd yr hyn a ddywedasid gan Ieremiah y prophwyd." Ac, yn wir, nid yw y cyfieithiad cyffredin yn amrywio dim oddiwrth yr ystyr hwn. Cymmer- wyd y geiriau o Ier. xxxi. 1.5. Mae'n ffaith adnabyddus i ddarllenydd y Beibl, mai prophwyd dinystr Babilonig Ieru- salem oedd leremiah. Iddo ef y disgyn- odd y gorchwyl poenus o ragfynegi y trychineb hwnw, ac wylo uwch ei ben. Dywedir ddarfod i Nebuchodonosor a'i gadfridogion, wedi gwarchae o ddwy flynedd, a gwedi dwyn Ierusalem i'r eyf- lwr mwyaf adfydig a thruenus, ei chym- meryd. Gwedi ftbi o'r brenin Sedeciah a'i wyrda neu bendefigion ei lys, hwy a ymlidiwyd, a ddaliwyd, ac a ddygwyd ger brou y brenin Nebuchodonosor, yr hwn a gyhoeddai y ddedfryd erchyll aiu- ynt—fod i feibion Sedeciah gael eu lladd yn ei wydd, yn nghyda'i wýrda, a bod i'r tad gaei tynu ei lj gaid, a'i rwymo â chad- wynau pres, a'i ddwyn i Babilon. Y Cal- deaid a losgasant dỳ y brenin, a thai y bob', a drylliasant furiau Ierusalem yn chwilfriw. Nid hyny yn unig, eithr hwy a laddasant fechgyn ieuainc Ierusalem, hyd y nod y rhai a ftbisent am noddfa i gyssegr eu Duw, a Ue sydd yn cael ei ystyried yn amddiffynfa ac yn ddiogel- wch gan bob cenedl. Na, nid arbedas- ant y gwr ieuanc nerthol, na'r forwyn ieuanc brydweddol, na'r hen ŵr profiad- ol, yr hwn oedd yn gwyrgamu gan hen- aint parchedigol. Äc i goroni y cwbl, wele Deml Iehofah, yr hon oedd adduru Seion, yr hon oedd addurn lerusalem, yr hon oedd gogoniant Palestina, y wlad odidocaf dan yr holl nefoedd; dytna 13