Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y GEEAL. HYDREF, 1879. DIWYGIADAU YN ANGHENRHEIDIOL I GYNNYDD CREFYDDOL. GAN Y PARCH. R. D. ROBERTS, LLWYNHENDY. Pan yn sylwî ar gynnydd crefyddol, yr ^dym yn ei olygu mewn ystyr ddeublyg, 'ef cynnydd crefydd yn yr enaid, a lled- ^eniad crefydd yn y byd. Mae pawb ag *ydd wedi gweled gwerth crefydd Iesu Grist, ac wedi teimlo ei dylanwad ar ei £alon, yn awyddus iawn am ei gweled yn ^ynnyddu a llwyddo yn y byd yn helaeth- l&d ei therfynau, ac yn cynnyddu mewn ^ylanwad ar galonau ei harddelwyr. Mae fcenym lawer o addewidion a phrophwyd- oliaethau yn sicrhau ei llwyddiant yn helaethiad ei therfynau, ac y mae y rhai ^yn, yn enwedig mewn adegau marwaidd * digynnydd, yn gweini llawer o gysur a uyddanwch i'r rhai hyny ag sydd yn wir ^Wyddus am ei gweled yn myned yn mlaen yn gyflymach. Mae fod llesiant y byd *newn ystyr foesol a chrefyddol yn anwa- hanol â'i chynnydd, yn un rheswm mawr <ìros deimlo yn awyddus am hyn. Pan yn edrych ar gyflwr y byd tu allan i'r dyl- ftnwad y mae crefydd neu efengyl wedi fcario arno, yr ydym yn gweled mai truenus iawn yw ei gyflwr. Yn yr holl Medydd hyny lle nad oes ond eilunadd- ^liaeth a gau grefyddau yn teyrnasu, y *oae cyflwr moesol y trigolion yn hynod o ^ruenus, fel mai yn briodol y gellir cym- **wyso y geiriau hyny yn eu perthynas ^'u cyflwr, fod •'tywyll-leoedd y ddaear yn Uawn o drigfanau trawsder," a bod yr ' holl fyd (tu allan i ddylanwad Cristion- °gaeth) yn gorwedd mewn drygioni." Yr ydym ni fel Cristionogion yn proff- *8tt ein bod yn gwbl argyhoeddedig mai Cristionogaeth, neu efengyl Mab Duw, *% yr unig beth a wna drefn wirioneddol **7 byd; ac y mae hyny yn ddigon eglur 28 oddiwrth y dylanwad y mae hi eisioes wedi gario, yn ogystal a'r ffaith mai hi yw yr unig grefydd a sefydlwyd yn mysg dynion ag sydd yn meddu ar yr holl elfenau hyny ag sydd yn anghenrheidiol i wellhau cyflwr cymdeithas. Mae pob crefydd arall yn amddifad o'r elfenau hyn, a dyna, mewn rhan, sydd yn rhoi cyfrif am gyflwr isel a thruenus y rhai a'u proffesant. Y mae yn anmhossibl iddynt o dan y crefyddau hyny fod yn well, gan eu bod yn gwbl amddifad o'r elfenau hyny ag sydd yn anghenrheid- iol i wellhau eu cyflwr. Ond y mae yn wahanol gyda'r grefydd Gristionogol, oblegyd y mae hon wedi ei chyfansoddi a'i ffurfío yn y fath fodd fel mai ei ham- can a'i thueddiad naturiol yw gwellhau cyflwr y byd. Mae y grefydd hon fel cyfundrefn o egwyddorion yn berffaith rydd oddiwrth bob diffygion er cyrhaedd ei hamcan; ond y mae yr anfanteision sydd ar ffordd ei mynediad yn mlaen a'i chynnydd, yn dal cyssylltiad i raddau mawr â'r rhai a'i proflesant, ac am hyny y mae yn ddyledswydd arnom i alw sylw ein gilydd at ein diffygion mewn cyssyllt- iad â chrefydd, a chymhell ein gilydd i ddiwygiadau yn y pethau hyny ag sydd yn galw am ddiwygiad. Oan nad pa mor dda y mae y rhai goreu yn meddwl am danynt eu hunain yn yr ystyr hon, hyn sydd sicr, fod pawb ar ol ystyriaeth ddwys a manwl yn barod i gydnabod fod tir mawr eto i'w feddiannu cyn y byddwn yn dangos Cristionogaeth o fiaen ereill yn ei phurdeb a'i lliw priodol ei hunan. Fe'n dysgir yn fynych yn yr Ysgryth- yrau fod ymddwyn yn deilwng 0 grefydd