Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y GBEAL. EBRILL, 1859. Y DDWY OKUCHWYLIAETH;-SYMMUDIAD YR HEN A RHAGORIAETH Y NEWYDD. " Canys wedi newidio yr offeìriadaeth, anghenrhaid yw bod cyfnewid ar y gyfraith hefyd."—Heb. vii. 12. Sonia ysgrifenwyr y Testament New- 3'dd yn auil ain synnnudiad y gyfraith a roddwyd trwy Moses, i roddi lle i'r gras a'r gwirionedd a ddaeth trwy Iesu Grist. (Ioan i. 17.) Pan lefarir am gyfraith offeiriadaeth Lefi, fel cyfammod rhwng Duw ag Israel, trwy gyfryngwriaeth Moses, dywedir am dano gan Paul wedi myned yn hen ac oedranus, ac fel peth hen arall wedi gwneyd ei waith a gorph- en ei dymhor, yn agos i ddiflanu. Pan sonir am yr hen oruchwyliaeth fel cyf- raith, yn cynnwys rheolau i ly wodraethu Israel gan Dduw fel eu Brenin naturiol, a'r arehoffeiriad ei ben swyddog, dywed ir, "Canys yn ddiau y mae dirymiad i'r gorchymyn sydd yn myned o'r blaen, o herwydd ei lesgedd a'i afles. Oblegyd ni pherffeithiodd y gyfraith ddim, namyn dwyn gobaith gwell i mewn a berŷeiíh- iodd; trwy yr hwn yr ydym vn neshau at Dduw." (adn. 18, 19.) Nid oedd yn meddu gwaed a allasai faddeu, trefn i gyfiawnhau, na dylanwad i santeiddio, nac ysbryd mabwysiad i neshau at Dduw fel Tad; am hyny ciliodd, i roddi lle i'r efengyl, deddf ysbryd y bywyd yn Nghrist Iesu, yr hon a wnaeth hyn. Cyf- raith oedd yr eiddo Moses i lywodraethu yr offeiriadaeth a'r bobl dani. Yr oedd ei symmudiad mor bwysig yn nghyfrif Paul, fel y neshai at draethu ar hyny gyda y pryder mwyaf, o herwydd an- mharodrwydd meddwl yr Hebreaid. Y cyfammod newydd oedd yn symmud yr hen gyfammod : oft'eiriadaeth new- ydd Crist a'i chyfraith, oedd yn symmud offeiriadaeth Lefi a'r gyfraith a rodd- wyd i'r bobl dani, am yr hon off'eiriadaetli, medd efe, " Y mae i ni lawer i'w dywedyd, ac anhawdd eu traethu, o achos eich bod chwi yn hwyrdrwni eich clustiau," &c.; (pen. v. 11—14.) ond er anhawdded y gwaith, rhaid myned ato. Geilw iawn wybodaeth ar y mater hwn yn berffeilhrwydd; ac edi- feirwch, ffydd, bedydd, arddodiad dwy- law, adgyfodiad y meirw, a'r farn dragywyddol, yn ddechreuad gwybod- aeth, yn a, b, c, crefydd Crist. " Am hyny, gan roddi heibio yr ymadrodd sydd yn dechreu rhai yn Nghrist, awn rhagom at berfí'eithrw* dd ; heb osod lawr drachet'n sail i edifeirwch oddiwrth weithredoedd nieirwon; ac i ff'ydd tuag at Dduw, i athrawiaeth bedyddiadau, ac arddodiad dwylaw, ac adgyfodiad y meirw, a'r farn dragywyddol. A hyn a wnawn, os caniatâ Duw." (pen. vì. 1—3.) Os ymddibynai Paul ar Dduw am help i ddadguddio y gwirionedd pwysig hwn, pwy na tbeimlai ar ei enaid awydd t ym- hortli yv un Ysbryd; Ysbryd y gwirion- edd i'w osod yn oleu o fìaen y darllen- ydd. Oddiar gamddeall cyfnewidiad y gyfraith oedd yn llywodraeihu off'eiriad- aeth Lefi, a'r bobl dani, yr ai yr Iudd- ewon crediniol, ag oedd yn dwyn sel i'r ddeddf, i drallodi Paul, dadymchwelyd ff'ydd y Galatiaid; gwneyd Crist yn dtìi- fudd iddynt, a'u symmud oddíwrth ras Crist, a pheryglu eu cadwedigcieth. (Gal. v. 2—5.) Anwybodaeth o hyn a yrodd yi Iuddewon i geisio gosod eu cyfiawn- derau eu hunain, a pheidio ymostwng i drefn Duw i gyfiawnhau. Camddeall hyn a wnaeth i'r lMddewon wrthod Cnst,—croeshoelio Mab Duw, erlid yr apostolion, a barnu eu hunain 'yn an- nheilwng o fy wyd tragy wyddol! Ac nid oes ond yr Hullwybodol a ŵyr faint o amryfusedd, faint o erlid ar wir Gristion- og on, faint o ddinystr i eneidiau, a chy- inylu gogoniant Crist, sydd wedi bod yn mlìlith proffeswyr y grefydd Gristionogol wedi amser yr apostolion hyd ein dyddiau ni, oddiar anwybodaeth o'r efengyl, y sylwecìd mawr, yn symmnd ymaìth yr ho 1 gysgodau a aethai o'r blaen ! Er mwyn caei golwg eglur, a bod yn sicr yn ein meddyliau, beth yw y gyfraith a newidiwyd,—beth yw y cyfaminod sydd barod i ddiflanu i roddi lle i gyfamn.od gwell. priodol i i.i yn I. Yw edrych ar yr eywyddorion hyny oedd yn bod yn mhob goruchwylÀaeLh o eiddo Duw a1 y byd,— eywyddorion aydd fel y mynyddoedd tragywyddol yn par- hau yn ieuanc o hyd, ac nid fel cestyü a thyrau sydd yn heneiddio a diflanu. 1. Yr egwyddor fawr a nodwn yw, Mai trwy aberth y mae i bechadur neshau at Dduw. Dyma y ffordd a gymmerodd Duw i ddysgu dyn euog mor gynted ag 10