Cylchgronau Cymru

SEREN GOMER. Rhif. 289.] HYDREF, 1839. [Cyf. XXII. RHAGORIAETH Y CYFAMMOD NEWYDD AR YR UN CYNTAR Mr. Gomer,— ADDEWAIS anrhegu eich darllen- yddion arnl â rhagor o nodiadau ar y Cyfammod Newydd, er egluro ei ragoriaeth dirfawr ar Gyfammod Si- nai, yr hyn yn fynych a gryhwyllwyd gan ysgrifenwyr y Testament Newydd. Ymhyfrydent arwain ereill i dremio ar ar ei wychder,* ei herffeithrwydd, a'i ogoniant; ac yn ngwresogrwydd haf- * Buasai y Traethawd hwn wedi ymddang- os yn gynt, oni buasai gwrthebion Caronian a Pnce i'r Traethawd cyntaf a ymddangosodd ar y Cyfammod Newydd, a gohiriwyd argraff- iad hwn i gael chwarae têg i ystyried y biaen- af; ond gan fod Mr. C. wedi rhoi i fyny, a Mr. P. wedi dywedyd cymmaint ag oedd ganddo, (canys ail adroddiad o'r ur cyntaf, i raddau helaeth, yw ei ail lythyr,) yr wyf am i'r Traethawd hwn ymddangos". Dywenydd genyf oedd gweled arwyddion o awýddfryd i chwilio i'r pwnc pwysig hwn, a gobeithiais y buasai dadl yn gwasanaethu i'w ddwyn i fwy o eglurder; ond tra fyddo Mr. V. yn ddadleu- wr, nid oes genyf un gobaith am lawer o les oddiwrth y ddacll. Mae genyf lawer o resym- au dros feithrin y dyb hon : — 1. Mae yn myned at bethau ereill, na pher- thynant i'r ddadl, megys beio fy mod yn cuddio fy enw, &c. Nidwyfyn gwybod fod un drwg i mi ddefnyddio enw ffugiol"i alw am gondemniad y fath lanc â Mr. P.; ac o'm î*»an i, buasai cystal iddo yntau fod o'r golwg. rwy bwys i gymdeithas yw Henry Price? f- Ei anwybodaeth o'r ysgrythyrau.— «wyrdroi yr ysgrythyrau sydd drosedd dir- iawr, a niweidiol iawn ei effaith ar gymdeith- as. Pwy ouci price a feddyliodd fod yr ad- fiodau a ddefnyddiodd yn profi Cyfammod rhwng y Drindod ? Sòn' am " idiots" sydd }'n dra chwerthingar. Dyga i'm cof yr hen «diareb. « Lleidr a alwa lleidr gyntaf." Gof- ynwyf iddo, A welodd efe fwy o idiotism yn nnman, nag a welir yn v gwait'h o gymlnwso «ia" *6» 8' at 7 Drinâod? Pwy ateboad, Anfon fi ?" Ai Iesu yw ? Mae yr atcbwr yn dywedyd mai " gwr halogedig o'wefusau" y«oedd._Adn. 5. Y mae vr haerllugrwydd ^nmharchus hwn i Iesu i fyny ag ysbryd 37 ... aidd eu sel Gristionogol, cymhellent hawb i gwyrapo i mewn â'i delerau grasol athyner. Heb. 8, 6—13,—•• Ond yn awr efe a gafodd weinidogaeth mwy rhagorol, o gymmaint ag y mae'n gyf- ryngwr cyfammod gwell, yr hwn sydd Priestley. Mae genym well golwg nâ hyny ar Fab Duw. Credwn na chaed twYliyn ei enau. 3. Ei anallu i ddeall ymadroddion ei wrth- wynebwr.—Beigri yw bicra ar bo a brebwl. Anolo yw treulio bryw i saethu delff. 4. Dìwerthrwydd gosod rhesymau nac ys- grythyrau o'i flaen-—" Hyn (eb efe) yr wyf yn ei wrthwynebu, ac a'i gwrthwynebaf." Pan ddechreuais ddadleu a Mr. P." tybiais mai rhesymolddyn oedd, ag a fuasai yn sylwi ar reswm ; ond dyma ddyn pren,—nid gwiw rhoi rheswm iddo; yr un peth fyddai, er ei roi yn Ngholeg penaf y ddaear. Clywais son am fodau o'r fath yn yr oesoedd anwaraidd; ond hynod oedd cwrdd ag un o'r eppil yn yr oes hon. Wele anffaeledigrwydd! Pwy ber- thynas yw i'r Pab ? Gadawaf ef i ymorfol- eddu yn ei liunan mawr. 5. Éi benderfyniad i gael v gair olaf.—Ni rydd i fyny " t'ra bo gwyddau." Gwae i'r glwddau, druain? Anflàwd fawr i'r Seren oedd dechreuad y grwysedd hon; canys nid oes obaith iddo dewi am dro. Pe dywedasai na thawai hyd derfyn ei oes, byddai diwedd wedi disgyn i ddystawrwydd y bedd; ond mesuriad ei amrysonfa yw " tra bo gwyddau." Yn ol dim a wn i, parha y rhywogaeth hon hyd derfyn byd; ac o ganlyniad, y Price hwn yn barhaus hyd y pryd hwíiw, a fydd yn tynu ò edyn gẁyddau, i ysgrifio ar y ddadl hon. Cyrhaeddâ ei lel' i oes olaf y ddaear. Ai hwn yw y Wandering Jew ? Y pethau hyn ydynt yn ei anghymhwyso fel dadleuwr a"r fater mor bwysig, ac yn ei wneyd yn annheilwng o sylw. Os oes rhyw un o be"rchen dawn, ac o ysbryd efengylaidd, yn crcdu mai cytuncieb rhwng y Drindod, ac nid Goruchwyliaeth yr Efengyl, yw y Cyfam- mod Newydd, parod ydwyf i newid ag êf rai llythyrau,"trwy gyfswng y SEREN.ar v pwncj ond nid ystyriwyf ei fod o un buddioldeb ì mi, nac i cldarllenwyr y Seren, i sylwi ar bob corach.*