Cylchgronau Cymru

Rhif. 344.] MAI, 1844. [Cyf. XXVII. COFIAYT I MWEDDAR MS. TIIÔTHY THOMAS, O'R MAES, GWEINIDOG Y BEDYDDWYR YN ABERDUJR, SYYYDD GAEREYRDDIN. " Efe ocdd granwyll yn llosíri, ac yn goleuo." " Er byred einioes dyn. etro mewn un Oes fer trall eimill cnw na fvdd marw bvth."—Tegid. ']%| 'EPDYLIWCII am cich blaenoriaid, y ÌT ! rliai a draethasant i ehwi airDuw ; ftycíd y rhai dilynwch, gan ystyried diwcdd eu hym- arweddiad liwynt,—sydd gynghor Apostolaidd ; a mae cofnodi "gwaith cu tì'ydd, llafur eu car- i:id, ac ymaros cu gobaith," yn foddion can- moladwy, ac etìeithiol i ddwyn. yr annogaeth i feddyliau a chalonau cu gorfucheddwyr. Ac ìiid pcíh dibwys gan yr oes a ddèl f'ydd cael gwybod pa fath rai oeddynt y Oweinidogion yr arferent eu tad:m eistedd dan cn gweinidog- aeth, yn gystal â"r pethau mwyaf neillduol yn cu nodweddau, a'ti llafur yn ngwinllan cu Ilar- glwydd. Cyfiawnder yw cofnocìi " coffadwr- iaeth y eyfinwn," gan ei fod yn " fendigedig ;-1 a dir yw fod gwrthddrych y Coriantamnher- ftaith ac anghelfydd hwn oY tyb liyny, gan iddo ei hun ysgrifenu Bywgrr.fiìnd lîed hclaeth o'i gyd-weinidog, Mr. Darid Davies, yr hwn a yniddangosodd yn y Rhifyn cyntaf o J'eal y Bedyddu-yr. Er hyny, cymmaint ocdd ei liun- an-ymwadiad, a'i iseídyb am dano ei hun, fel Jia adawodd gymmaint â e/'U ar ei ol mewn ysgriíen o helyntion ei yrfa grefyddol, yn gyí'- arwyddyd i neb ysgrifenu hanes ei fywyd! I'aer erfyniwyd arno amryw weitbiau i wncyd liyny ; ond methwyd llwyddo : ei ateb parod bob amser oedd, " Nid ocs dim yn fy mywyd i wedi bod o werth i'w g}'hoed'di." Önd nid yw ereill o'r un farn ag cf am hyny. Dywcdai un o'i gyfeillion, " Mae yn golled fawr i Gymru f"d heb Gofiant o Mr. Thomas ; ac os gellir cael rhyw un i grynboi huniwr y pethau tcil- wng a berthyncnt iddo (ac mae digon o ddef- nyddiau i\v cael), diau y bydd mor haeddian- )io] o gof a chadw ag un Gweinidog a fu yn Nghymru crioed.'"* Nid yw'r ysgrifenydd yn meddwl y gall wneyd cy'iìawnder i\v wrth- cldrych ; ond cynnygia gasglu cymmaint o'i hanes ag sydd wedi dyfod o fewn cylch ei wy- bodaeth ; gan gredu y bydd yn we'il gan lawer gael ychydi<) yn hytrach nâ dim, o fuchdraeth nn a fu mor llafurus, mor llwyddiannus, ac mor barchas yn ei ocs. Efelly, * Mr. W. R. Darics, l>owlais. 17 Mr. Timothy Thonias ocdd fab henaf y diw- eddar Mr. Timothy Thomas,* o'r Maes, Gwein- iciog y l>edyddwyr yn Aberduar. ac awdwr " Y Wisg \Ven." kc. ícc. Gamwd ef vn v lle dywededig Medi 24, ÌJni. Gan fod ei'dad yn wr hynod o dduwiol a deallus, mae yn rhwydd i ni syniaw iddo gael ci ddwyn i fyny yn add- ysg ac athrawiaeth yr Arglwydd ; cafodd ljob mantais a ailasai dcíeilliaw oddiwrth gynghor- iou à\vy>, enghreift'tiau da, a gweddiau taerion ei riaint. Mewn ainser eyfaddas gosodwyd ef mewn ysgol efo ofteiriad dysgedig yn y gym- mydogaeth ; a chymmaint oedd ei gynnydd er- byn ei fod yn bedair blwydd ar ddeg oed, fel y tỳnodd sylw neillduol y diweddar Ddr. Samuel Stennett, o Gaerludd, pan yn un o (lynmianfa- oedd Cymru, ac y cynnygiodd ei gymmeryd ef adrcf gydag ef, a'i fabwysiadu yn bìentyn iddo ci hun. Yi- oedd y llanc yn dygwycìd bod gvda'i dad yn y Gymmanfa y flwyddyn hono. ()nd yr oedd y cynuyg yn ormod o aberth i deimladau ei dad i'w dderbyn ; ac felly dych- welodd Timotliy bach yn ol i íynwes ei í'am : a mae liaw Rhagbiniaeth i"\v chanfod yn amlwg yn hyn, gan ei fod yn " llestr etholedig" gan yr Arglwydd i "ddwyn ei enwgerbron"y Cymry. Yn y flwyddyn hono (17ö8) gordöwyd y teuíu â chwmwl dudew—bu farw ei hybarch dad yn nghanol ei ddyddiau a'i ddefnyddioldeb, pan yn -iîi oed, gan adael gweddw a thri mab i alaru yn ddwys o herwydd y golled anadferadwy a gawsant. Gwedi dychwelyd adref o'r angladd, dywedai y weddw, " Dyma yr al'or deuluaidd wedi syrthio, lieb neb i'w chodi ; gwelaf fwy o eisieu hyny nà dim arall." " Na," elie Timo- thy ieuanc, "ni chaifl' syrthio, er i mi dreio ei chynn.il i fyny ;" a hyny a wnaetli y nosou hono er boddlonrwydd i'w fam a'r teuìu. Dilynodd yr ysgol am cldwy flynedd yn rha- gor, y rhan fwyaf yn LlanlÌieni, dan ofal ei ewythr, Mr. JoshuaThomas, nes iddo gyrhaedd cryn wybodaeth }*n y Saesonaeg, Lladinaeg, a"r (ìryw, yn gystal á rhifyddiaeth. Gan niai efe oedd y mab henaf, a bod ci f'am yn dal tyddyn * Gwel ei Goíìanf vn Skken Gomek nrn 1823.