Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

FR EURGRAWN WESLEYAIDD, AM IONAWR, 1841. BUCHEDDIAETH. COFIANT AM MR. RICHARD WILLIAMS, GYNT O GAERLLEON, A"l FERCH MARCARET. Mb. Williams, er i'w gysylltiad fod morâLloegr, ac â Wesleyaid Saesouig, oedd yn Gymro cyflawn o waedoliaeth. O ba barth o'r dywysogaeth yr oeddynt yn wreiddiol, nid yw benderfynol. Gadaw- wyd ei dad a'i ewythr yn amddifaid pan oeddynt fabanod, trwy yr amgylchiad galarus canlynol:—Fel ag yr oedd eu tad yn cynorthwyo un o'i gymydogion yn y maes, torodd y gert (drol) i lawr yn ddi- symwth, ac a syrthiodd ar ei ben, gan ei ladd yn y fan. Dygwyd y newydd trist yn brysar i'w wraig, yr hon nad oedd bell oddi wrth amser ei gwelyfod, yr byn a barodd y fath fraw ag a ddygodd lafur an- amserol, o'r hyn y bu farw. Fel hyn, trwy ddirgel ragluniaeth y cawsant eu hamddifadu o dad a mam yn yr un dydd. Yr oedd ganddynt yn wir hawl i etifedd. iaeth fechan, ond gan nad oedd ganddynt neb i ofalu yn eu cylch, nag i orfodi eu hawl, ni ddaeth bytb i'w meddiant. Ond j Duw, yr hwn sydd yn Dad \'j amddifaid, a ddarparodd ar eu cyfer, nes eu dyfod i oedran digonol i'w rhoddi allan i wasan- aethu. Trwy ddaioni yr Arglwydd, rhodd- wyd hwynt roewn teulu, Ue y dysgid hwynt i'w addoli a'i ofni; yr hyn, tybiein, oedd yn rinwedd grefyddol dra phrin yn yr oes hòno, yn flaenorol i godiad Method- istiaeth. Dyoddefasant lawer o angen a chaìedi yn y sefyllfa hon, eto y fath oedd anwybodaeth ac annghrefyddoldeb yr am- ser hwnw, fel maiprin y gallasent gael un teulo arall yn yr holl gymydogaeth lle yr oeddynt yn byw, a fuasai yn eu cadw gysiaí oddi wrth yr annuwioldeb a'r llygr- edigaeth oedd yn gordoi y wlad. Ò'r sefylífa hon, ei dád a symudodd i NeWmarket, yn swydd Fflint Yr oedd goleuni yr efengyl wedi tywynu ar ardal Newmarket yn foreach nag un Ue arali yn y wlad, canys yr oedd yno achos Pres- byteraidd lled enwog hyd yn nöd yn yr oes hòno; ac felly syíthiodd i'w ran i fyned i dénlu o'r enwad hwnw. Yma ýr oedd yn cael y ragorfraint o ddylyn moddion gras, ac addoliad teuluaidd rheolaidd. Y modd- ion hyn, ac ymddygiad cyson a siámpl- aidd ei fèistr, a wnaeth argraff ar ei fedd- wl pleidiol i grefydd. Cynlerai arno ddarllen yr Ysgrythyrau ynofalás, ÿr hyn nad allai lai nag argraffu ar ëi feddwl yr angenrheidrwydd o grefydd yn y galon. Gwnai hyn yn destyn gwastadol ëi weddi- au ar Dduw pob gras. Yn nhrefn rhaglun- iaeth efe a symudodd yn nesaf i jwydd Gaerlleon, oddeutu yr amser ag yr oedd y Metbodistiaid Wesleyaidd yn yraweled gyntaf â'r rhan hòno o'r wlad. Gan eu bod y pryd hyny, fel cristiönogion yr hen amseroedd, yn " sect y dyẅedid ya mhob man ÿn ei herbyn;" ytyŵedd ýn ofalus a gochelgar iawn yn ei fynediad cynt- af i'w gwrandaw. Et byny, gan ei fod yn lled adnabyddus â gair Dtíw, ac ár- ferol o Wrahdaw y gwirionedd fel ei pregethid yn mysg y Presbyteriáíd, tybiai ei hun yn alluog i ddal ar unrhyw gyfeîl- iornad o bwys yn athrawiaethau y sect newydd, gan ei barnu yn beth annheg ac annynol i fabwysiadu rhagfarn yn eu herbyn, cyn rhoddi iddynt wrandawiad eithaf; yn neillduol pan y cyfeiriai at an- wybodaeth ac annghrefyddoldeb y rhai byny ag oeddynt y blaenaf i'w condemnio a'u herlid hwynt. Pa fwyaf y gwrandawai y gwîrionedd a draddodent, ac y gofaluschwiliai yr orac'- au santaidd, at y rhai y cyfeirient, dyfnaf