Cylchgronau Cymru

MBWSJBMON ©WIL&TOIL & WEAM« GYD AG AMRYW BETHAU ERAILL A GYMMERWYD O Bapurau î> ŵtopöDton. Jgoriad y Se.nedd, ac Araith y Tywysog Rhaglaw. Tachwedd y 23ain, am ddau o'rgloch prydnhawn, aeth yTy- wysog Rhaglaw, gydà rhwysg mawr, i agoryd eisteddfod bre- senol y Senedd. Yr oedd y torfeydd o edrychwyr a ymgasgl- asant ar yr achos,. braidd yn anghyfrifedig. Yroedd ei Fren- hinol Fawrhydi yn edrych yn hynod o'r iachusol: a dilynwyd ef ar hyd yr heolydd, gydà chyd- floedd gyfFredin o lawenydd. Yn fuan a'r ol dau o'r gloch, cymerodd ei Frenhinol Fawrhydi ei eisteddfa yn Nhỳ'r Arglwyddi; ac ar ol gorchymyn presenoldeb y Cyffredinolion,ac i nifer luosog o honjnt, ynghyd â'u Uefarydd, ymddangos wrth ybarr; eiFren- hinol Fawrhydi a draethodd yr araith rasusaf a ganlyn, a hyny gyd âg eglurdeb a mawrhydi. " Arglwyddi, a Boneddigion, " Gyda phwys mawr, yr wyf etto dan angenrheidrwydd o fy- negii chwi, fod afiechyd ei Fawr- hydi yn parhau. Mae yn ddrwg genyf ddartod fy rhoddi dan ang- enrheidrwyddo'chgalw ynghyd, ar yr amser hwn or flwyddyn; ond mae'r arferion terfysglyd a ffynasant gan gyhyd, yn rhai o dalaithau gweithgar y wladwr- iaeth, wedi ea dal i fynu gydâ tywiogrwydd cynhyddol, er eich yragynhulliad diweddaf. " Maent wedi arwain i weith- rediadau anghytunol â'r llonydd- Cyf. xii.] \ w >h cyffredin, ynghydâ defodaü heddychol y rhestrau üafurus o'r wladwriaeth: ac mae yspryd yn awr wedi ei gyflawnddatguddio, sydd yn eìyniaethus hollol i ft'urf-lywodraeth y deyrnas; gan gyfeirio nid yn unig at set'ydl- iadau gwladwriaethol, (y rhai hyd yma a fodolasant ymog- onedd y deyrnas,) ond heiyd, at' ymchweliad hawl i berchenog- aeth, a phob trefn gymdeithasol. " Yr wyf wedi rhoddi cyfar* wyddiadau, fel y byddo i hyspys- rwydd angenrheidiol ar yrachos, gael ei osod ger eich bron; ac yr wyf yn teimlo mae fy nyledswydd anhebgorol, yw gwasgu'n ddi- oedi ar eich hystigrwydd, i ys- tyried y fath fesurau ag fyddo'a * angenrheidiol i wrthweithredu y fath gyfundraith; yr hon, oddi eithr ei gwahardd yn effeithiöl, a ddwg o angenrheidrwydd an- nhrefn a dinystr ar y genedi. "Foneddigiony Tý Cyffredin, "Gosodir ger eich bron am- can-draul y flwyddynsydd i ddy- fod. Darfu'r angenrheidrwydd o weinyddu amddiffyniad i fyw- ydau ac eiddo deiliad ffyddion ei Fawrhydi, fy nghymell i wneuthur peth ychwanegiad at ein gallu milwraidd: ond nid oe»v genyf amheuaeth na bydd- wch o'r farn, ddarfod dwyn yn mlaeny trefniadau'porthynol i'r dibea hwnw, yn y dull ìnwyaf tebygol o ddwyn y pwys lleíaf ar y wladẃriaeth. A [Ionawr, 1820.