Cylchgronau Cymru

DYSGEDYD CREFYDDOL. Rhif. 8.] AWST, 1823. Cyf. II. COFIANT Parch. JENKYN LEWTS, Llanfyllin. Ganwyd Mr. Lewys yn y flwyddyn 1749, yu agos iGastell-nedd, Sir For- ganwg. Nifwynhaodd,yneiddyddiau ienangaf, nemawr gyfleusderau i gyr- aedd dysgeidiaeth ddynol na chrefydd" ol.Nid oes genym ond ychydig hyspys- rwydd i'w roddi mewn perthynas i'r argyhoeddiadan crefyddol cyntaf fu yn eifeddwl; ond cyn eifynediad i'r 4th- rofa, bu yn aelod hardd o eglwys gynnulleidfaol, dan ofal y Parch. J. Dafis, Alltwen. Yroedd ynneillduol o ran ei symlrwydd a'i neillduad oddi wrth bob cymdeithas oferwag; a my- nychy cyrchaiileoedd dirgel i weddio Duw. Pan y bu farw ei dad gadawodd ei deulu mewn amgylchiadau dyrus. Ataliodd hyn iddo gyrhaedd y budd o ddyRgeidiaeth mor foreu ag yr ewyll- ysiai; gan ei fod yn barnu mai ei ddyledswydd oedd aros nes gweled pob dyled wedi ei dalu, a'i frodyr ìeuangaf yn gysurus, cyn canlyn ei dueddiadau ei hun. Fel yr oedd yn cael ei dueddu i'w gyflwyno ei hun i waith y weinidogaeth; yr oedd ganddo awydd gwresog i gyrbaedd gwybod- aeth ddarpariadol: ond ni chrybwyll- odd hyn wrth neb hyd oni ddarfu i'r Parch. Lewys Rhys ei holi ar yr acbos; yna amlygodd iddo ei feddwl, a chaf- odd annogaeth i fyned ynmlaen. Yn y fl. 1780, cafodd dderbyniad i'r Ath- rofa ag ydoedd y pryd hyny yn Aber- gafenny, dan olygiaeth y Parch. Dr. Dafie. Yr oedd Mr. L. y pryd hyn dros ddeg ar hugain oed, ac mor anadna- byddus yn yr iaith Saesonaeg, fel na fedrai ateb ei athraw yuy gofyuiadau mwyaf eglur. Ond cymaint ydoedd ei syched am wybodaeth, yn nghyda'i ymdrecliiadau a'i ddiwydrwydd, fel y cyrhaeddodd, nid yn unig adnabydd- iaeth gyson o'r Saesonaeg, ond medrai gyda budd a phleser, ddarllcu y Tes- tament Groeg, a llyfrau duwinydd- iaeth yn Lladin. Trwy yr amser hyn yr oedd mor fanwl a chydwybodol yn y cyflawniad o'i ddyledswyddau dir- gel, fel na pbrofodd ddim o'r sychder a'r diffrwythder ysbryd, ag y mae dysgu ieithoedd yn dueddol o ddwyn. Y tro cyntaf y derbyniodd ychydig arian at ei gynhaliaeth yn yr Atbrofa, ni fedrai ymatal rhag wylo, o herwydd ei deimladau o ddiolchgarwch i Dduw am ei ddaioni i greadur mor annheil- wng, ac ofu pechu trwy gymeryd yr hyn, dichon, a fuasai yn ateb gwell diben trwy ei roddi i arall. * Taraw- odd yn gadarn i fy meddwl (meddai ef) nad oedd derbyn yr arian yma ddim gweil na chysegr-ledrad, os na ddefnyddiwu hwynt i'r diben cysegr- edig, ag ydoedd mewn golwg wrth eu rhoddi.' Dymunol iawn pe byddai pawb sy'n mwynhau yr unrhyw ra- gorfreintiau, yn meddu yr un teiinlad- au. Cyu diwedd y fl. 1781, rhoddodd y I'arch. Dr. Dafis ci ofal i fynu yn 2 1»