Cylchgronau Cymru

Chwiliwch trwy dros 450 o deitlau a 1.2 miliwn o dudalennau

Y DYSGEDYDD. Rhif. 145.] IONAWR, 1834. [Cyf. XIII COFIANT Y DIWEDDAll MR. JOIIN JONES, PENPOMBREN UCHAF. CrAftWYD y brawd John Jones yn Mhen. pombren Uchaf, yn agos i Dalybont, yn mhlwyf Llanfihaugel, swydd Geredigion, yn y flwyddyn 17P2. yn mha le hefyd y treuliodd ei fywyd. Ei rieni oeddynt W. a Mary Jones o'r lle uchod, pa rai oeddynt yn aeiodau cyfrifol o'r Eglwys Sefydledig, u'u bucheddau yn eu cysylltiad â chrefydd ac â'r byd yn deilwug i'w hefelychu. Ffe a ymddifadwyd o'i dad pan oedd yn nghylch pum mlwydd oed, o gaulyniad syrthìodd dan ofal ei fam yn uuig-, yr hon—g-an ei bod mewn sefyllfa weddol dda yn y byd—a roddodd iddo fanteision dysgeidiaeth i raddau trahelaeth, yn gystal ag-addysgiad- au crefyddol yn ei chylchoedd teuluaidd. (Jwedi iddo gynnyddu mewn oedran ymun- odd yntau â'r Eglwys Set'ydledig-, ac yn ei gysylltiad hwn profodd i raddau mwy na'r cyfFredin, nid yn miig- ei rinweddau fel dyn, ond hcí'yd ei dduwioldeb fel Cristiou. Nîd yu hir yr arosodd niewn cymundeb à'r F.g'lwys lion, nes iddo g-ael ci dueddu i'w tradael, yr hyn lieí'yd yn gwhl a wuaeth — Yr ymadawiad hwn a achoswyd, fcl y tyst- iolaethai ei hun, oddiar ystyriaeth o'r an- nhrefn, a'r dift'yg- perthynol i weinyddiad dysg-yblaeth yr F.g-lwys, yn nghyda g-raddol —etto g-ryimis argyhoeddiad o anysgrythyr- oldeb ei herthyclau, Mewn canlyniad i hyn, yn nghyleh y flwyddyn 1815, ymunodd drwy g-yí'ammod â'r Eglwys Annibynol yn Nhalybont, yn inlia un hefyd y gorphenodd ci yn.daith. Eilwaith, yn nghylchy fiwydd- yn 1820, ymunodd drwybriodas à'rhonyn bresennol a adawwyd yn weddw, gyda phedwar o rai bychain, i alaru a dwys- deinilo o herwydd ci hymddifadiad o briod mynwesol, a thad gofalus a thyner i'w rhai bychain. Gwedi i'w frodyr crefyddol gael prawf helaeth o'i gyrnhwysderau, ei ymarweddiad diargyhoedd, ei archwaeth grefyddol, a'i galliueb traanghylfrediu ag oedd yn wastad yn hynodi ei gymeriad, neillduwyd ef yn ddiacon yn eu plith, yr hon swydd a gyf- lawnodd gyda'r fath tìyddlondeb a deheu- rwydd, ag'sydd yn gwneuthur ei ymadawiad yugolled na adgyweirir yn fuan, a'i goffad- wriaeth yu ícndig'cdig yn mynwesau ac ymddyddaniou ei hollgyfeillion cydnabydd- us. Yn y cylch hwnw, mewn cysylltiad â ! chylchoedd ereill yr oedd yn troi ynddynt, gellir dweyd heb betrusder am dauo, fod ei ' ddefnyddioldeb yn dra rhagorol. Wrth yrndriu ag adiosiou teyrnas lcsu Grist, i dang'o^ai yn wastadol ei fod yn Gristion j meddylgar, yn gystal a phrofiadol, yu bwyllog' ac ystyriol raewn penderfyniadau | o bwys, yu arafaidd ac ymoiyng-ar wrth I ymwneyd á phethau dyrys, yn gweithredu yn fwy o g-ydwybod uag' oddiar deimladau, yn fwy oddiar ystyriaeth o ddaioni neu n:weid cytì'redinol pethau, nag oddiar ystyr- iacth o'u daioni neu eu niweid pcrsouol ; '.;e wrth yindrechu yn feunyddiol i wneyd yr hyn oedd dda, byddai mor ymdrechgar a hyny i beidio a gwneuthurdrwg ynneillduol i achos ei Uduw. Yr ydocdd yn Gristiou o dymherau hynaws a thangnefeddus, yu llawn o ysbryd maddeugar. Fel yr oedd yn ymdrechgar rliag- rhoddi tramgwydd, felly hefyd yr oedd rliag' derbyn y cyfryw; a plian y dygwyddai i ai)g;hydfod gymeryd lle rhyngddo ag' unrhyw berson, nid Ilai fyddai eiofal i'w symudgyda'r brysmwyaf, nag- a fyddai ei fedrusrwydd i'w symud rhwng dynion ereill. Ei gynghorioii a'i gyfarwyddiadau a fyddent synwyrol a grymus, yn gynredin yn ateb eu dyben; ei ymadroddion a fyddent yn brin, etto yn gynnwysfawr; nid oedd yn siaradus, etto yr oedd yn feddylgar. Meddyliai lawer, íi dywcdai ychydig". ond yr yclndi^ hny yn bwysig, yn etieithiol, ac yn arferol o ffyrhaedd ei nôd: fel 3' dywed y Pregethwr, "Geiriau y doethion sydd megys symbylau, ac í'el hoeliou wedi eu sicrhau gau feistriaid