Cylchgronau Cymru

Y8GEDYDD CREpYDDOL, fiuc. Rhif. 112.] MAI, 1831. [Cyf. X. COPÎÂNT BYR AM EVAN ROfiERTS, GYNT O LANBRYNMAIR. Ganwyd F.van Robcrts, yn agos Ì Bwlchyffridd,Aberhafesp, yny flwydd* yu 1729. Yr wyf yn meddwí nad oedd ei rieni, Thomas a Jane RobcrtR, yn gwneuthur un broffea neillduol o grefydd, ond yr oedd ei thad a'i mam hi, ac amryw o'i pherthynasau, yn eroíyddol. Panyroeddid yn claddn ei thad ni chaniatài person y plwyfi'w gorph gael ei ddwyn i'r eglwys, am ei fod yn Ymneilldnwr, gan ddywedyd mai heretic cyndyn oedd, a gelyn marwol i'r Common Prayet. Ond claddwyd efyn y fynwent, a'r porson a ddaillouodd wrth y bedd ; ond yn lle ei alw y brawd hwn, fel ag y mae. y n y wers, dywedodd y marwol hwn. Ar ol gorpben y gwasanaeth, pan yr oedd ar droi oddiwrth y bedd, dywedodd Mr. Lewis Re.es,"Pe buasai y tiancedi£ yn lleidr, buasech, Syr, yn ei anldel yn anwylfrawd. Panyroedd Evan Roborts ynghylch pymthesí oed, daeth Howel Harris i bregethu trwy'r gymydogaeth , a bu yntauyn ei wrandodairgwaith yn yr un Sabhoth, sef yn Llanidloes yn y borau, yn nhŷ ei Dad yn y prydnhawn, ac yn Llanwyddelen yn yr ltwyr. Yr oedd rhyw awdurdod neillduol yn cydfyned â ^weinidofjiaeth Howel Harris yr amser hwn, a gwnawd argraff annilea- dwy ar galon Evan Roberts; ac yn fuan wedi'n derbyniwyd efynaelod o gymdetthas fechan o Ymneilldüwyr yn Aberhafcsp, gan Lewis Rees, a bn yn aelo ì hardd yn eglwys Ddnw hyd ddiwedd ei oes, sef ynghylch tri'gain a deg o flynyddau. Ynghylchy flwydd- yn 1759, Evan Roberts a briododd Mary, merch Gcorge a Mary Green, Mai, 1831.] o'r Scafell, yn agos i'r Prefnewydd= Yr oedd y Scafell jtynt yn lle enwog yn y gymydogaeth hono. Yr oedd rhan o'r tý wedi ei neillduo i fod yn addoldỳ, lle byddai Favasor Powel yn pregethu ; ac yma yr oedd Henry Wiìliams yn byw, ac yn gweinidog- aethu,yr hwu oedd un o'r Am>hydffurf- wyre.nwog, ac a ddioddefodd lawer iawn o erledigaeth. Dywedir llawer am v g«r ardderchog hwn gan Mr. Joshua Thomas yn hanes y Bedydd- wyr. Acymhlith aniryw erailladrodd- ir ÿrhanes canlynol:—"Oddiamgylch uiis Hydref, codwyd ei dda, ac yspeil- iwyd ei ddodrefn. Yr oedd ganddo í'aes o wenith wedi ei hau o gylch yr ainser hwnw. Yr haf canlynol yr oedd y cnwd yn anghyffrediu iawn ar y maes hwnw. Yroedd rhifedi mawr owelltarbob gwreiddyn, ac Vn gyff- redin dwy neu dair o dywysenau ar bob gwelltyn. Darfu y maes gwenith fwy na dwbl wneud i fynu y golied a gawsai ef y flwyddyn o'r blaen, trwy draís yr erlidwyr. Pan fyddis yn dyfod o'r Drefnewydd i Aberhafesp,gwelwn y Scfaell ar y Uaw ddehau cyn dyfod yn gwbl ddwyfilldir o'r Dref; a'r maes ag a ddygodd y cnwd anghyffredin ywyr un nesaf î'r Tŷ, yr ochor pellaf oddiwrth y Dref, wrth y ffordd fawr ar y llaw ddehau." Yroedd nain Evan Roberts, sef mam ei fam, yn byw yn y Scafell yn forwyn gyda Henry Williams pan fu hyn; ac yr oedd y peth yn rhyfeddach am fod y cnydiau yn gyffredin y flwydd- yn hono yn ysgafnion iawn, a'r gwenith y flwyddyn ganlynol yn brin ac yn ddrud. Yr oedd Mary Green R '